Vùng đất tuyến lửa kiên cường

Nằm giữa “khúc ruột miền Trung”, Quảng Bình có vị trí chiến lược hết sức quan trọng. Sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, ngày 21/7/1954, Hiệp định Giơ-ne-vơ về đình chỉ chiến sự ở Đông Dương được ký kết. Theo Hiệp định này, một nước Việt Nam với những quyền dân tộc cơ bản được thừa nhận: Độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ. Nhưng cũng theo tinh thần của Hiệp định, vĩ tuyến 17 là ranh giới quân sự tạm thời và đất nước ta bị chia cắt thành hai miền...

Dù thực dân Pháp đã thất bại nhưng đế quốc Mỹ và chính quyền tay sai vẫn ngang nhiên xé bỏ Hiệp định Giơ-ne-vơ. Sau khi hoàn thành việc thay thế thực dân Pháp để chiếm miền Nam nước ta (28/4/1956), đế quốc Mỹ thực hiện chính sách của chủ nghĩa thực dân mới, dựa vào chính quyền tay sai Ngô Đình Diệm, âm mưu chia cắt lâu dài nước Việt Nam, phá hoại sự nghiệp hòa bình thống nhất của dân tộc Việt Nam như đã được quy định tại Hiệp định Giơ-ne-vơ (7/1954).

Đồng chí Lê Ngọc Quang, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy.

Quán triệt sâu sắc chủ trương của Trung ương Đảng và nhận thức được tầm quan trọng về vị trí chiến lược của địa bàn Quảng Bình, Đảng bộ tỉnh đã lãnh đạo nhân dân không ngừng củng cố, thực hiện nhiệm vụ xây dựng hậu phương vững mạnh toàn diện cả về chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa-xã hội. Trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, quân và dân Quảng Bình đã không ngại khó khăn gian khổ, vững tay cày, chắc tay súng, sản xuất giỏi, chiến đấu giỏi, trở thành một địa phương anh hùng, là niềm tự hào của cả nước.

Trong hai lần tiến hành chiến tranh phá hoại, đế quốc Mỹ đã sử dụng đủ các loại máy bay, tàu chiến đánh phá Quảng Bình, với hơn 1 triệu tấn bom các loại; bình quân mỗi người dân Quảng Bình phải hứng chịu hơn 2 tấn bom đạn của giặc Mỹ. Trong 10 năm đánh Mỹ, quân và dân Quảng Bình đã bắn hạ 704 máy bay, bắn chìm, bắn cháy 86 tàu chiến Mỹ. Từ trong phong trào cách mạng sôi nổi, đã xuất hiện nhiều đơn vị, cá nhân chiến đấu góp phần làm rạng danh truyền thống của Lực lượng vũ trang nhân dân (LLVTND) tỉnh Quảng Bình. Năm 1978, LLVTND Quảng Bình vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng. Trên quê hương Quảng Bình “Hai giỏi” có 160 đơn vị, 35 cán bộ, chiến sĩ được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND, 186 Đơn vị Quyết thắng; Bác Hồ đã 7 lần gửi thư khen LLVT và nhân dân Quảng Bình, tặng 4 cờ “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”.

Để có được những kết quả trên, Đảng bộ tỉnh đã đặc biệt chú trọng giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân để thấy rõ được âm mưu và thủ đoạn của Mỹ; qua đó, nâng cao ý thức chính trị, củng cố sự đoàn kết nhất trí trong mọi tầng lớp nhân dân, giữ vững ý chí, quyết tâm xây dựng hậu phương. Tỉnh phát động nhiều cuộc vận động chính trị, tổ chức các phong trào thi đua, như: “Gió Đại Phong”, “Sóng Duyên Hải”, “Hai giỏi”... lôi cuốn đông đảo mọi tầng lớp nhân dân hăng hái thi đua vừa lao động sản xuất, vừa sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu dũng cảm, bắn rơi nhiều máy bay Mỹ. Đồng thời, sẵn sàng lên đường vào chiến trường miền Nam chiến đấu.

Đồng Hới hôm nay. Ảnh: Lương Sáng

Hậu phương vững chắc cho tiền tuyến

Đảng bộ Quảng Bình đã khẳng định trong bất cứ tình huống nào, dù cuộc chiến tranh phá hoại của Mỹ có ác liệt đến đâu, dù Mỹ có liều lĩnh mở rộng chiến tranh lớn đến mức nào đi nữa, Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh cũng kiên quyết tiếp tục công cuộc xây dựng CNXH, xây dựng tiềm lực kinh tế đủ sức phục vụ cho chiến đấu lâu dài để đánh thắng địch; xây dựng quân đội chính quy, hiện đại, dân quân tự vệ... đáp ứng vai trò là lực lượng dự bị chiến lược của chiến tranh nhân dân ở địa bàn chiến lược trọng điểm. Đặc biệt, nhiệm vụ quan trọng lúc này chính là xây dựng lực lượng vũ trang, lực lượng quần chúng, lực lượng hậu cần tại chỗ. Các hoạt động văn hóa, thông tin được thực hiện theo phương châm “tiếng hát át tiếng bom”, “tiếng loa hòa tiếng súng”..., chuyển hướng đi sâu về cơ sở phục vụ thông tin kịp thời, phù hợp với điều kiện chiến tranh khốc liệt.

Nhờ quán triệt chủ trương của Trung ương Đảng về xây dựng hậu phương, trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ, Đảng bộ, quân và dân Quảng Bình đã tích cực phát triển kinh tế, ổn định chính trị, văn hóa-xã hội, góp phần bảo đảm đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Tạo nền tảng hậu phương vững chắc để cung cấp sức người, sức của cho tiền tuyến chiến đấu chiến thắng kẻ thù.

Cùng với việc xây dựng và bảo vệ vững chắc hậu phương, Quảng Bình đã thực hiện tốt vai trò chi viện cho tiền tuyến miền Nam. Với khẩu hiệu “Vì Trị Thiên không tiếc máu, tiếc xương”, “Tất cả vì miền Nam thân yêu, vì Trị-Thiên ruột thịt”, “Tập trung lực lượng phục vụ cao nhất cho tiền tuyến lớn”… Mặc dù cuộc sống trong thời chiến hết sức vất vả, khó khăn và thiếu thốn nhưng nhân dân Quảng Bình luôn đoàn kết, khắc phục khó khăn để có nhiều đóng góp cho kháng chiến. Thực hiện lệnh tổng động viên của Chủ tịch Hồ Chí Minh (7/1966), Quảng Bình đã đưa 2.321 cán bộ chiến sĩ ra mặt trận, 1.700 thanh niên xung phong và 621 nam nữ thanh niên tham gia dân công hỏa tuyến phục vụ chiến trường, nhất là mặt trận Trị-Thiên ruột thịt[1]. Đảng bộ và nhân dân xã Cảnh Dương đã tổ chức 12 thuyền vận chuyển vũ khí vào chiến trường. Liên tục trong các năm 1970, 1971 và 1972 các đơn vị Quảng Bình thực hiện phương châm “ăn cơm bờ Bắc, đánh giặc bờ Nam”, tổ chức nhiều đợt chi viện có hiệu quả. Đảng bộ tỉnh cũng đã phát động quân và dân thực hiện khẩu hiệu “Trút gạo trong nồi cho Trị-Thiên đánh Mỹ”, lấy khoai, sắn thay cơm, dành hơn 2.600 tấn gạo để chi viện cho chiến trường Trị-Thiên...

Có thể khẳng định, dù ngày đêm phải gồng mình chống chọi với chiến tranh phá hoại; dù khó khăn, thiếu thốn, mất mát, hy sinh nhưng quân và dân Quảng Bình đã dốc hết sức lực cho Trị-Thiên, cho miền Nam trong cuộc chiến đấu vì độc lập, tự do cho dân tộc, góp phần tạo thêm sức mạnh cho ngày toàn thắng, thống nhất nước nhà vào mùa Xuân 1975 lịch sử.

Những thành tựu sau 35 năm tái lập tỉnh

Phát huy truyền thống cách mạng của quê hương “Hai giỏi”, sau hơn 35 năm tái lập tỉnh, tỉnh Quảng Bình đã vượt qua khó khăn, đưa nền kinh tế đi vào ổn định, đạt tốc độ tăng trưởng khá; chất lượng, hiệu quả từng bước được nâng lên. Cơ cấu kinh tế của tỉnh đã chuyển dịch mạnh theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản phát triển khá bền vững. Công nghiệp từng bước khẳng định vai trò là ngành kinh tế trọng điểm, giá trị sản xuất tăng trưởng bình quân khoảng 10-14%/năm. Thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tăng bình quân khoảng 15-20%/năm.

Ngành Du lịch phát triển mạnh mẽ và dần trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Tỉnh đã hình thành nhiều điểm tham quan, du lịch, nghỉ dưỡng thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế. Thương hiệu du lịch Quảng Bình ngày càng được khẳng định ở tầm quốc gia và khu vực, là điểm sáng trên bản đồ du lịch Việt Nam. Hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật, xã hội, đô thị của tỉnh được đầu tư ngày càng đồng bộ, hiện đại. Các khu công nghiệp Bắc Đồng Hới, Tây Bắc Đồng Hới, Tây Bắc Quán Hàu và các khu kinh tế Cửa khẩu Cha Lo, Hòn La... đã và đang phát huy hiệu quả, thu hút nhiều dự án đầu tư quy mô lớn, là động lực cho sự phát triển của tỉnh. Sân bay, cảng biển, cảng sông, cửa khẩu quốc tế được đầu tư đồng bộ tạo sự kết nối thuận lợi. Với cơ chế, chính sách cởi mở và những lợi thế được thiên nhiên ban tặng, Quảng Bình đã và đang được nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước quan tâm.

Quảng Bình được mệnh danh là “Vương quốc hang động”. Ảnh: Tư liệu.

Vững tin trên con đường đổi mới

Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Bình lần thứ XVII xác định rõ “Mục tiêu phát triển đến năm 2030: Phấn đấu xây dựng Quảng Bình trở thành nền kinh tế năng động ở khu vực miền Trung”, Quy hoạch tỉnh Quảng Bình thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 xác định mục tiêu phát triển đến năm 2030 là: “Bảo đảm tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững trên cơ sở phát huy hiệu quả các tiềm năng, lợi thế, tận dụng các thành tựu khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo. Xây dựng tỉnh Quảng Bình trở thành nền kinh tế năng động ở khu vực miền Trung, với trọng tâm là ngành dịch vụ và du lịch nổi bật; công nghiệp sạch, năng lượng tái tạo; nông nghiệp công nghệ cao, sinh thái, trách nhiệm, bền vững”.

Để đạt được mục tiêu đó, từ nay đến năm 2030, tỉnh Quảng Bình cần phát huy cao độ truyền thống của quê hương, vận dụng hiệu quả các nguồn lực để thúc đẩy tỉnh nhà phát triển trong kỷ nguyên mới-kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Với quyết tâm đổi mới mạnh mẽ, tạo bứt phá trong phát triển, Quảng Bình xác định những định hướng phát triển lớn, đó là: Xây dựng khu du lịch quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng trở thành trung tâm du lịch đẳng cấp khu vực Đông Nam Á. Khu Kinh tế Hòn La trở thành khu kinh tế động lực góp phần cho tăng trưởng kinh tế. Phát triển ba hành lang kinh tế: Hành lang kinh tế đồng bằng ven biển cùng với Quốc lộ 1, đường ven biển; Hành lang kinh tế Đông-Tây dọc Quốc lộ 12 nối Cửa khẩu Quốc tế Cha Lo-TX. Ba Đồn-cảng biển Hòn La; Hành lang kinh tế trung du và miền núi gắn với đường Hồ Chí Minh và cao tốc Bắc-Nam phía Đông.

Để bảo đảm triển khai thực hiện những định hướng nói trên, trong thời gian tới, Quảng Bình xác định những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:

Thứ nhất, nghiên cứu ban hành các cơ chế, chính sách có tính đột phá, giải quyết các “điểm nghẽn”, tháo gỡ được những khó khăn, đặc biệt trong các lĩnh vực kinh tế-xã hội. Gắn kết quy hoạch tỉnh với các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và phù hợp với Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 3/11/2022, của Bộ Chính trị, “Về phát triển kinh tế-xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Thứ hai, huy động hiệu quả mọi nguồn lực, phát triển mạnh mẽ các thành phần kinh tế, nhất là kinh tế tư nhân. Chú trọng nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác, sử dụng và phát huy các nguồn lực của nền kinh tế, nhất là các nguồn lực tài nguyên, khoáng sản, đất đai, môi trường sinh thái... Tạo điều kiện thuận lợi để các thành phần kinh tế phát triển, cạnh tranh bình đẳng. Chú trọng vị trí, vai trò, đóng góp của kinh tế tư nhân đối với quá trình phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh. Thu hút các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) lớn, có công nghệ hiện đại đầu tư vào tỉnh để tạo những “cú hích” quan trọng cho sự phát triển của tỉnh nhà.

Thứ ba, tiếp tục cơ cấu lại nền kinh tế; nâng cao chất lượng tăng trưởng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế. Đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng nhanh tỷ trọng các ngành công nghiệp và dịch vụ có lợi thế; đưa công nghiệp, du lịch trở thành ngành kinh tế trọng điểm và mũi nhọn. Khuyến khích xã hội hóa đầu tư, phát triển các dịch vụ y tế, giáo dục, đào tạo, văn hóa, nghệ thuật, thể thao...

Thứ tư, phát triển hạ tầng các khu kinh tế, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, giao thông, đô thị và vùng động lực phát triển kinh tế của tỉnh, nhất là Khu Kinh tế Hòn La, Khu Công nghiệp Tây Bắc Đồng Hới. Đẩy nhanh tiến độ đầu tư các dự án trọng điểm, như: Trung tâm Nhiệt điện Quảng Trạch, Dự án đường ven biển và Cầu Nhật Lệ 3, phối hợp triển khai hoàn thành Dự án Đường bộ cao tốc Bắc-Nam phía Đông đoạn qua tỉnh Quảng Bình, Cảng tổng hợp quốc tế Hòn La, nâng cấp sân bay Đồng Hới... Đồng thời, chú trọng phát triển hạ tầng thông tin, viễn thông, tạo nền tảng và triển khai việc chuyển đổi số, từng bước phát triển kinh tế số, xã hội số, chính quyền số.

Thứ năm, chú trọng hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số gắn với việc thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị. Nghiên cứu ban hành các cơ chế, chính sách vượt trội để khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đáp ứng yêu cầu thực sự là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của tỉnh trong tương lai. Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng tính công khai, minh bạch, xây dựng nền hành chính hiện đại, chuyên nghiệp. Tiếp tục hoàn thiện chính quyền điện tử, từng bước xây dựng chính quyền số hiện đại, hiệu quả, gắn với cải cách thủ tục hành chính và tăng cường tương tác với người dân, doanh nghiệp. Cải thiện mạnh mẽ môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, khuyến khích đổi mới công nghệ, nâng cao hiệu quả và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.

Thứ sáu, tập trung xây dựng và phát huy truyền thống cách mạng, giá trị văn hóa, con người Quảng Bình “Hai giỏi”; khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân. Quan tâm thực hiện có hiệu quả các chính sách an sinh xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, nhất là người có công, gia đình chính sách, người nghèo, phụ nữ, trẻ em, người cao tuổi, người yếu thế, người có hoàn cảnh khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng sâu, vùng xa... Trước mắt, tập trung hoàn thành chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo khó khăn về nhà ở, giai đoạn 2024-2025 của Chính phủ, huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc với tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Thứ bảy, tăng cường quốc phòng, an ninh, giữ vững chủ quyền, an ninh biên giới. Kết hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, đối ngoại với bảo đảm quốc phòng, an ninh. Tăng cường công tác đối ngoại, nhất là quan hệ hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện với các địa phương nước bạn Lào, góp phần xây dựng biên giới Việt-Lào hòa bình, hữu nghị, ổn định, hợp tác và phát triển.

Truyền thống “Hai giỏi” của Quảng Bình là biểu tượng sáng ngời của ý chí kiên cường, tinh thần vượt khó, vươn lên mạnh mẽ trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc. Đó không chỉ là trang sử hào hùng được viết bằng máu, mồ hôi và trí tuệ của bao thế hệ, mà còn là niềm tự hào, là hành trang quý báu để Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh nhà vững tin tiếp bước trên con đường đổi mới, hội nhập và phát triển.

Đặc biệt, khi Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII ban hành Nghị quyết Hội nghị lần thứ 11, thống nhất chủ trương hợp nhất tỉnh Quảng Bình và tỉnh Quảng Trị (lấy tên là tỉnh Quảng Trị, đặt trung tâm chính trị-hành chính tại Quảng Bình), đây không chỉ là quyết sách lớn về tổ chức hành chính mà còn là bước chuyển mình mang tầm chiến lược, mở ra một không gian phát triển hoàn toàn mới. Sự kết nối này không chỉ là sự cộng gộp về địa giới hành chính, mà sâu xa hơn là sự hội tụ và lan tỏa của những giá trị lịch sử, văn hóa, con người và khát vọng phát triển. Hai vùng đất từng sát cánh trong kháng chiến nay sẽ cùng nhau kiến thiết một địa phương kiểu mẫu mới-quy mô lớn hơn, tiềm lực mạnh hơn, vị thế cao hơn. Những tiềm năng to lớn sẽ được đánh thức, những nguồn lực sẽ được phát huy hiệu quả hơn, góp phần hình thành một thực thể hành chính hiện đại, vận hành tinh gọn, phát triển bền vững.

Không gian phát triển mới này sẽ là nơi để phục vụ người dân tốt hơn, với hạ tầng kết nối tốt hơn, dịch vụ công thuận tiện hơn, sinh kế đa dạng hơn, điều kiện sống về vật chất và tinh thần ngày càng nâng cao. Đó sẽ là nơi mà từng người dân đều có thể mơ ước, nỗ lực và gặt hái thành công ngay trên chính mảnh đất quê hương mình. Và cùng với các tỉnh, thành phố mới được hình thành từ quá trình sắp xếp tổ chức hành chính trên cả nước, chúng ta đang chung vai gánh vác sứ mệnh mở đường, là những hạt nhân tiên phong trong kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc-kỷ nguyên của trí tuệ, công nghệ, hội nhập sâu rộng và phát triển bền vững.

Với niềm tin vững chắc vào sự lãnh đạo của Đảng, vào sức mạnh đại đoàn kết toàn dân và quyết tâm cao độ của toàn hệ thống chính trị, Quảng Bình hôm nay và Quảng Trị mới tương lai sẽ bứt phá mạnh mẽ, tạo dựng được vị thế xứng đáng trong vùng và cả nước, trở thành miền đất an cư, lạc nghiệp, thịnh vượng cho các thế hệ hôm nay và mai sau.

Lê Ngọc Quang
Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy

[1] Thường vụ Tỉnh ủy, Ban Chấp hành Đảng ủy Quân sự tỉnh Quảng Bình (1994), Lịch sử Quảng Bình chống Mỹ cứu nước (1954-1975), tr.142.

Nguồn tin: Báo Quảng Bình