Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu tại diễn đàn.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn Kinh tế Miền Trung (lần 2) với chủ đề “Con đường phát triển kinh tế miền Trung bền vững” diễn ra ngày hôm nay (25/9) tại thành phố Đà Nẵng, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ khẳng định, phát triển kinh tế vùng và tăng cường liên kết vùng có vai trò hết sức quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội đất nước.

"Không thể phát triển mà không gian kinh tế chia cắt"

Theo Phó Thủ tướng, Văn kiện Đại hội Đảng XII đã chỉ rõ: Chú trọng phát triển các vùng kinh tế trọng điểm, vùng động lực, các khu kinh tế, các khu công nghiệp. Tăng cường liên kết giữa các địa phương trong vùng, giữa các vùng để phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của từng vùng, từng địa phương; tạo không gian phát triển thống nhất trong vùng và cả nước; khắc phục tình trạng phát triển trùng dẫm, manh mún, kém hiệu quả.

"Không thể phát triển kinh tế mà không gian kinh tế bị chia cắt như chúng ta", Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh: "Động lực của liên kết là cái gì, không phải tự nhiên 10 tỉnh miền Trung có thể ngồi lại được với nhau rất nhiều năm rồi, dĩ nhiên phải có động lực gì đó. Trước hết nó là lợi ích về kinh tế. Cần xác định thế nào là động lực liên kết, phải chắc tiềm năng, lợi thế so sánh của các địa phương, các vùng tham gia phải được tôn trọng và phát huy, không chỉ vì bản thân tỉnh đó mà vì lợi ích chung cả vùng, cao hơn là cả nước".

Tiếp đó, theo Phó Thủ tướng, quan trọng là vấn đề phân bổ lợi ích, tính toán của địa phương như thế nào? Và ngược lại, vì lợi ích chung của vùng và cả nước thì vùng và địa phương đối xử thế nào?

"Cơ chế lập và quyết toán ngân sách nếu không có chỉnh sửa cơ cấu lại thu chi ngân sách, đảm bảo nợ công thì khó đảm bảo. Nếu lập ngân sách chỉ tiêu thu ngân sách hàng năm căn cứ vào những chỉ số vĩ mô năm trước như thế này thì giao thu thêm từng này thì tỉnh nào cũng vậy, phải lo đua nhau mà thu hút đầu tư", ông nói.

Bên cạnh đó, cơ chế phân bổ nguồn lực như thế nào cũng được Phó Thủ tướng đề cập tới: "Có địa phương tăng trưởng nhanh nhưng có địa phương mức tăng trưởng mức độ. Do đó khi phân bổ về ngân sách hay nguồn lực phải nhìn tổng thể cả vùng sau đó mới đến địa phương. Phân bổ ngân sách theo từng tỉnh nên không trách nhiều chuyên gia nói 63 nền kinh tế 63 tỉnh. Đó là điểm then chốt về mặt tư duy và nhận thức".

Liên kết gắn với quy hoạch tổng thể

Dù vậy, ông Vương Đình Huệ cũng thừa nhận, cùng với sự hỗ trợ quan tâm của Chính phủ bộ ngành thì nội lực tự vươn lên của miền Trung rất lớn, ba năm qua các tỉnh tại vùng làm được không ít việc, và "duy nhất cả nước chỉ có miền Trung mới làm được việc đó".

"Cần tiếp tục đánh giá tiềm năng lợi thế, cơ hội, thách thức của miền Trung trong điều kiện tái cơ cấu nền kinh tế, nâng cao chất lượng năng suất lao động, trong bối cảnh cách mạng 4.0 và hội nhập quốc tế sâu rộng", ông nó.

Đặc biệt, ông chỉ ra rằng, vùng duyên hải miền Trung nằm trục giao thông chính Bắc Nam đường bộ, đường sắt, đường hàng không có ý nghĩa chiến lược và quan hệ chặt chẽ với Tây Nguyên, Nam Lào, Đông Bắc Campuchia. Nhìn rộng ra, trục Bắc Nam, Đông - Tây phát triển thế nào, chủ yếu mới tập trung cho tuyến Bắc Nam nhưng chưa hoàn chỉnh. Một là đường Trường Sơn, hai là đường sắt, ba là đường bộ, bốn là đường ven biển. Bốn trục này đều chưa đồng bộ, đặc biệt tuyến đường ven biển kết nối 9 tính miền Trung.

"Nếu chúng ta không tận dụng kết nối Bắc Nam với Đông Tây thì có nhiều bất lợi, đặc biệt miền Trung dải dài nhưng rất hẹp nếu không phát triển được thì rất hạn chế", ông nói thêm.

Vấn đề về phát triển tổng thể, Phó Thủ tướng cho biết, quy hoạch tổng thể kinh tế miền Trung định hướng 2030 được Thủ tướng phê duyệt 2014, nêu rõ quan điểm kinh tế miền Trung phải phù hợp với chiến lược biển miền Nam, đảm bảo thống nhất các ngành lĩnh vực, định hướng đến 2030 tiếp tục là khu vực phát triển năng động, là trung tâm du lịch nghỉ dưỡng chất lượng cao của cả nước và Đông Nam Á.

"Chủ trương của Bộ Chính trị trong Nghị quyết về Phát triển du lịch là kinh tế mũi nhọn thì miền Trung là trọng điểm của trọng điểm. Cơ cấu kinh tế của miền Trung 40% là du lịch và dịch vụ, tính cả công nghiệp lên tới 72%, nông nghiệp còn đến 28%. Từ cơ cấu này, tính toán xem du lịch và dịch vụ tới đây phát triển như thế nào", ông Huệ nói.

Theo Phó Thủ tướng: "Trên cơ sở quy hoạch đó, phát triển chuỗi sản phẩm, việc này xã hội làm, tới đây là doanh nghiệp. Chúng ta nói là phát triển, huy động nguồn lực xã hội, coi kinh tế tư nhân là động lực của phát triển. Chúng ta nhìn nhận vấn đề này như thế nào, các đồng chí tập trung nhìn nhận tiềm năng lợi thế khi khu hành chính Bắc Vân Phong được hình thành, có cần thiết điều chỉnh quy hoạch, chiến lược không, điều chỉnh theo hướng nào? Bộ, ngành cần tiếp tục nghiên cứu. Trên cơ sở đó, nói thách thức là gì? Rào cản nào chặn phát triển kinh tế vùng, trong đó có miền Trung".

Ngoài ra, Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh, vấn đề quan trọng cuối cùng là thể chế điều phối kinh tế vùng. Chúng ta không có chính quyền cấp vùng nhưng liên kết vùng, các địa phương của vùng, vùng này với vùng khác là quan trọng.

"Muốn liên kết có dàn nhạc, trong dàn nhạc đó có nhạc trưởng, chỉ có điều không có chính quyền cấp vùng nên phải tính toán kỹ. Mô hình đồng bằng Sông Cửu Long, Chính phủ cho thí điểm thành lập cơ chế điều phối do Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư làm cơ trưởng, nhưng làm chưa được bao nhiêu", ông nói thêm.

Tác giả: Phương Dung

Nguồn tin: Báo Dân trí