Đó là sự việc nghiêm trọng và đáng báo động đối với hàng nghìn ha rừng nguyên sinh thuộc các tiểu khu 649, 650 nằm trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của rừng di sản Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng (VQG PN-KB), trong khu vực biên giới Việt – Lào ở địa phận xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.

Gỗ mun bị khai thác trái phép. Ảnh: PV

Ngang nhiên đốn hạ rừng di sản

Theo ghi nhận, tại hiện trường ở tiểu khu 649 và 650, “lâm tặc” đã triệt hạ khoảng 60 cây gỗ, đa phần là gỗ mun sọc - loài thực vật được Chính phủ quy định trong nhóm IA, nguy cấp quý hiếm và nghiêm cấm mọi hành vi khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại.

Cụ thể, tại các khoảnh 5, 7, 8, 9 thuộc tiểu khu 650, có 42 cây gỗ đã bị chặt hạ với khối lượng giám định được lên tới 46,402m3. Trong đó, có 26 cây mun sọc (loại cây gỗ quý hiếm thuộc nhóm IA, đang bị đe dọa tuyệt chủng) với khối lượng 27,006m3 đã bị triệt hạ, cưa xẻ để lấy gỗ.

Ngoài ra, nhiều cây gỗ khác như: táu, trâm, trơng, bài lài, lội, bộp, thông nàng… cũng đã bị khai thác trái phép với khối lượng 19,396m3. Điều đáng nói là, tại tiểu khu này, “lâm tặc” đã ngang nhiên lập lán trại trong rừng để nấu ăn và sinh hoạt.

Tại các khoảnh 13, 14 của tiểu khu 649, 24 cây gỗ đã bị khai thác với khối lượng 23,878m3. Trong số này, có 19 cây mun sọc, khối lượng 18,983m3 và các loại cây gỗ khác như: táu, trường vải… với khối lượng 4,895m3. Tại những nơi rừng bị triệt hạ, dấu vết để lại chỉ còn là những bãi cành, ngọn, mạt cưa, bìa (phần vỏ bên ngoài), vỏ chai nước… nằm ngổn ngang giữa rừng.

Theo nhận định của Ban quản lý VQG PN-KB, toàn bộ số cây gỗ trên đều bị khai thác trái phép bằng cưa xăng vào thời gian khoảng từ tháng 11 đến tháng 12/2018. Khu vực bị khai thác trái phép chủ yếu nằm dọc theo tuyến đường ra biên giới đang được thi công và thuộc khu vực biên giới do Đồn Biên phòng Cồn Roàng quản lý.

Trao đổi với Phóng viên về vụ việc nói trên, ông Lê Thanh Tịnh, Giám đốc Ban quản lý kiêm Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm VQG PN-KB xác nhận, tổng cộng 66 cây gỗ đã bị khai thác với khối lượng 70,28m3. Trong đó, có 45 cây gỗ mun, khối lượng 45,989m3. Đây là vụ phá rừng nghiêm trọng, gây tổn hại lớn đến tài nguyên rừng và hoạt động bảo vệ, bảo tồn của rừng đặc dụng- Di sản thiên nhiên thế giới-VQG PN-KB vốn nổi tiếng và được xếp hàng đầu về mức độ đa dạng sinh học ở Việt Nam.

Cần làm rõ trách nhiệm các bên liên quan

Trước vụ việc một khối lượng lớn gỗ quý hiếm đã bị khai thác trái phép, hàng loạt câu hỏi được đặt ra: Trách nhiệm chính, trách nhiệm liên đới thuộc về ai? Ai chủ mưu cho vụ phá rừng này? Ai đã tiếp tay cho “lâm tặc”?...

Liên quan tới vấn đề này, ông Tịnh thừa nhận: “Để xảy ra tình trạng lâm tặc ngang nhiên đột nhập vào rừng và khai thác trái phép gỗ mun quý hiếm và nhiều loại gỗ khác, trách nhiệm chính, trực tiếp và đầu tiên trong việc quản lý, bảo vệ rừng thuộc về Ban quản lý VQG chúng tôi”.

Bên cạnh việc thừa nhận trách nhiệm chính trong vụ việc trên, ông Tịnh cũng chỉ ra trách nhiệm liên đới đã được giao cho thuộc về Trạm Kiểm lâm Thượng Trạch (đơn vị thuộc Hạt Kiểm lâm VQG PN-KB).

“Lực lượng Trạm Kiểm lâm Thượng Trạch cũng phải chịu trách nhiệm trực tiếp khi rừng đơn vị này được giao bảo vệ bị khai thác. Chúng tôi sẽ tiến hành kiểm điểm, kỷ luật nghiêm túc”. Ông Tịnh thông tin thêm.

Về trách nhiệm đối với vụ việc này, một lãnh đạo Hạt Kiểm lâm VQG cho hay, ngoài trách nhiệm chính thuộc về họ thì theo quy định của Pháp lệnh Bộ đội Biên phòng năm 1997, lực lượng Đồn Biên phòng Cồn Roàng cũng không thể vô can và có trách nhiệm liên đới.

Bởi, theo ghi nhận, các khu vực rừng bị khai thác trái phép chủ yếu nằm dọc theo tuyến đường tuần tra biên giới đang được thi công, thuộc khu vực biên giới do Đồn Biên phòng Cồn Roàng (đơn vị thuộc Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng) quản lý.

Mặt khác, điểm tập kết số gỗ mun khai thác trái phép trước khi đưa ra khỏi rừng cũng nằm trong khu vực vành đai biên giới. Thượng Trạch là một xã biên giới có địa hình rất hiểm trở và thưa thớt dân cư sinh sống trong các bản làng. Chỉ cần một người lạ xâm nhập, tiếng rục rịch máy cưa, vận chuyển gỗ lậu đều khó có thể qua mắt được lực lượng chức năng nơi đây, nhất là lực lượng Biên phòng. Trong khi đó, đây lại là vụ phá rừng lớn, số lượng người tham gia không ít và trong thời gian dài nên có thể nói rằng trách nhiệm của Biên phòng trong việc phát hiện, ngăn chặn... vụ việc này là có vấn đề?!

Một minh chứng cụ thể nhất đó là việc lực lượng Kiểm lâm phát hiện trong nhà của ông Mai Văn Dinh (quê xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch), ở bản Coóc, xã Thượng Trạch có 42 phách gỗ các loại với khối lượng 1,4m3 (trong đó có 0,9m3 gỗ mun) nghi là tang vật của vụ phá rừng nói trên. Đáng chú ý nhà ông Dinh nằm sát bên đường từ trung tâm xã vào Đồn Biên phòng Cồn Roàng và chỉ cách Đồn khoảng 2km.

Một điểm mấu chốt trong vụ việc này thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm của lực lượng Biên phòng đó là con đường vận chuyển gỗ ra khỏi rừng về xuôi.

Cụ thể, gỗ lậu muốn vận chuyển ra khỏi rừng về xuôi phải đi từ vùng rừng biên giới về địa bàn dân cư và từ VQG PN-KB tuồn gỗ ra bên ngoài cũng chỉ bằng những cung đường độc đạo.

Rồi từ xã Thượng Trạch, muốn đưa gỗ ra khỏi rừng phải đi đường 20 Quyết thắng ít nhất phải qua 4 trạm kiểm soát lâm sản (2 trạm có chốt barie) với lực lượng Kiểm lâm Vườn trực chốt 24/24 giờ và tất cả các xe ô tô đều bị kiểm tra. Tuy nhiên, theo thông tin mà chúng tôi nhận được, một lượng gỗ của vụ phá rừng này đã được vận chuyển trót lọt về xuôi bằng xe ô tô.

Theo một nguồn thông tin xin giấu tên cho biết, các xe biển xanh, biển đỏ hay đi ra vào khu vực xã Thượng Trạch qua Vườn, trong đó có các xe của 2 Đồn Biên phòng Cồn Roàng và Cà Roòng đều được kiểm tra. Những người trên xe đều hợp tác với lực lượng Kiểm lâm VQG, nhưng riêng xe của Đồn trưởng Đồn Biên phòng Cồn Roàng (quản lý nơi xảy ra vụ phá rừng) một số lần từ chối, không hợp tác với lý do xe quân sự?

Cũng theo nguồn tin này, có lần lực lượng Kiểm lâm VQG chặn bắt một xe biển đỏ nghi chở gỗ lậu nhưng bất thành. Nguồn tin này cũng khẳng định rằng, Ban quản lý VQG biết vụ phá rừng nghiêm trọng này cũng nhờ một nguồn tin riêng từ người trong lực lượng Đồn Biên phòng Cồn Roàng...(?)

Tác giả: Nguyễn Hoàng - Ngọc Mẫn

Nguồn tin: Báo Bảo vệ pháp luật