Ông Kim Jong-un ăn mừng một vụ phóng tên lửa thành công với tướng lĩnh quân sự (Ảnh: Reuters)

Khi ông Kim Jong-un gặp mặt Tổng thống Donald Trump tại Singapore vào tuần tới, những tính toán của nhà lãnh đạo Triều Tiên về việc làm thế nào để gắn vai trò của lực lượng quân đội với kế hoạch thúc đẩy bầu không khí hòa dịu trên bán đảo Triều Tiên cũng như đàm phán với Mỹ để bảo đảm an ninh cho Bình Nhưỡng sẽ trở nên rõ ràng hơn.

Tuy nhiên, có một điều đã trở nên quá rõ ràng từ trước đến nay, đó là: ông Kim Jong-un không thể lãnh đạo đất nước mà không có lực lượng quân đội trung thành. Dù cho ông đang ấp ủ chiến lược hoành tráng cỡ nào trong đầu, thì chiến lược nó cũng sẽ phản ánh rất rõ lợi ích của quân đội Triều Tiên.

Ngoài chương trình chế tạo bom hạt nhân và tên lửa đạn đạo liên lục địa khiến cả thế giới “đứng ngồi không yên”, Quân đội Nhân dân Triều Tiên còn tham gia rất tích cực vào mọi lĩnh vực của đất nước, từ trồng nấm, trồng táo cho tới vận hành hãng hàng không quốc gia hay bán các nguồn tài nguyên khoáng sản ra nước ngoài. Do vậy, nếu nhà lãnh đạo Kim Jong-un thành công trong việc thuyết phục Tổng thống Trump và các nước láng giềng giàu có của Triều Tiên nới lỏng các lệnh trừng phạt, quân đội Triều Tiên sẽ được hưởng lợi rất lớn từ việc này.

Quân đội là lực lượng lớn nhất và mạnh nhất tại Triều Tiên. Lực lượng này chiếm gần 1/3 ngân sách quốc gia với hơn 1 triệu quân thường trực và là một trong những lực lượng quân sự đông đảo nhất thế giới dù dân số Triều Tiên chưa đầy 25 triệu người.

Từ thời cố lãnh đạo Kim Jong-il, cha của nhà lãnh đạo Kim Jong-un, một trong những khẩu hiệu quan trọng nhất của Triều Tiên là “Quân đội là số một”. Tuy nhiên từ khi lên nắm quyền, ông Kim Jong-un đã theo đuổi chiến lược phát triển đồng thời cả lực lượng hạt nhân quân sự và nền kinh tế Triều Tiên. Động thái ngoại giao hòa dịu với Trung Quốc, Hàn Quốc và Mỹ gần đây của ông Kim Jong-un dựa trên lập trường do ông đưa ra từ phiên họp cấp cao của đảng hồi tháng 4, đó là Triều Tiên đã “hoàn tất” chương trình hạt nhân của nước này.

Nhà lãnh đạo Kim Jong-un tuyên bố khi sứ mệnh phát triển hạt nhân đã hoàn tất, đã đến lúc Triều Tiên cần theo đuổi một chiến lược mới, trong đó tập trung nguồn lực để phát triển kinh tế và đi theo con đường ngoại giao. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là vai trò của lực lượng quân đội sẽ giảm sút.

Quân đội hưởng lợi ra sao?

Ông Kim Jong-un cùng các quan chức quân sự dự lễ duyệt binh ở Bình Nhưỡng (Ảnh: AFP)

Theo ông William Brown, giáo sư tại Đại học Georgetown từng làm việc cho Bộ Ngoại giao Mỹ và Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), việc ông Kim Jong-un tiến hành cải cách kinh tế Triều Tiên từ sau khi lên nắm quyền đã tạo ra sự chênh lệch ngày càng tăng về thu nhập giữa người dân và cả trong hàng ngũ quân đội.

“Một số đơn vị và một số binh sĩ đã kiếm bộn tiền nhờ các công trình xây dựng, trong khi những người khác không kiếm được gì ngoài công việc nhà binh bình thường. Các sĩ quan cũng tương tự như vậy. Rời khỏi quân ngũ sau 10 năm phục vụ trong quân đội, một số quân nhân đã tích lũy được những kỹ năng giúp họ kiếm ra tiền như lái hay sửa chữa xe ô tô, trong khi những người khác không có bất kỳ kỹ năng nào”, ông Brown cho biết.

Theo Giáo sư Brown, về lâu dài, những thành công về mặt ngoại giao có thể giúp ông Kim Jong-un không còn phải lo tới chuyện cắt giảm chi phí bằng cách hạn chế số lượng binh sĩ đang ngày càng đông hơn. Tuy vậy, ở thời điểm hiện tại, điều quan trọng là ông Kim Jong-un vẫn phải nghĩ cách để “duy trì tinh thần thoải mái cho các binh sĩ trong bối cảnh các binh sĩ khác đang ngày càng giàu có hơn”.

“Tôi nghĩ rằng ông Kim Jong-un sẵn sàng tăng lương quy mô lớn trên cả nước để giúp các công nhân viên chức và cả lực lượng quân đội cảm thấy thoải mái hơn”, ông Brown nhận định.

Ngoài việc bán công nghệ hạt nhân và các phụ tùng tên lửa, vốn là mục tiêu trừng phạt của các tổ chức cấm phổ biến vũ khí quốc tế, quân đội Triều Tiên cũng tham gia vào các hoạt động kinh doanh ngoài lề khác. Do vậy, nếu được nới lỏng trừng phạt và các hoạt động kinh doanh này thoải mái phát triển, quân đội Triều Tiên cũng sẽ được hưởng những lợi ích nhất định.

“Quân đội Triều Tiên sở hữu nhiều doanh nghiệp và thị phần của họ trong ngành khai thác mỏ có lẽ luôn nằm trong nhóm lớn nhất. Do vậy, quân đội chắc chắn sẽ bị thất thu nếu các lệnh trừng phạt đánh vào hoạt động xuất khẩu than và khoáng sản của Triều Tiên”, Benjamin Katzeff Silberstein, học giả tại Viện Nghiên cứu Chính sách đối ngoại - một tổ chức phi lợi nhuận, nhận định.

Theo ông Silberstein, vai trò quan trọng nhất của quân đội trong nền kinh tế Triều Tiên là khả năng sẵn sàng cung ứng nhân lực khi cần thiết. Họ có thể tham gia các hoạt động xây dựng, nâng cấp đường sá, thu hoạch mùa màng và làm việc tại các hầm mỏ.

“Vai trò của họ rất khó để để đong đếm, nhưng được cho là rất lớn”, ông Silberstein nhận định.

Các nguồn tin từ Mỹ và Hàn Quốc tuần này tiết lộ nhà lãnh đạo Kim Jong-un gần đây đã cách chức 3 tướng quân đội cấp cao và thay thế bằng những gương mặt trẻ hơn. Động thái này của ông Kim Jong-un được cho là nhằm đảm bảo rằng, quân đội Triều Tiên sẽ được đặt vào đúng vị trí để thu hút thêm nguồn đầu tư từ nước ngoài sau cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ - Triều.

Một trong số 3 tướng quân đội mới được ông Kim Jong-un cất nhắc gần đây là ông Kim Su-gil. Ông Kim Su-gil từng được nhìn thấy đi cùng nhà lãnh đạo tới thị sát khu du lịch nghỉ dưỡng Wonsan-Kalma. Đây là dự án phát triển lớn dọc bờ biển phía đông Triều Tiên, nơi Bình Nhưỡng hy vọng sẽ thu hút khách du lịch Hàn Quốc tới tham quan sau khi các lệnh cấm vận được dỡ bỏ. Khu du lịch này từng là điểm đến yêu thích của du khách Hàn Quốc trong giai đoạn quan hệ liên Triều nồng ấm trước đây.

Tác giả: Thành Đạt

Nguồn tin: Báo Dân trí