Sáng 5/6, xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh, UBND huyện Kỳ Anh đã trang trọng tổ chức lễ tiếp nhận kỷ vật của liệt sĩ Cao Xuân Tuất do vợ chồng ông Peter Mathews, cựu binh Mỹ trong chiến tranh Việt Nam mang từ Mỹ sang, sau 56 năm cất giữ.

Ông Peter Mathews được ông Hà Huy Mỳ - con trai bà Cao Thị Diếu (chị gái đầu của liệt sĩ Cao Xuân Tuất), người hiện đang thờ cúng liệt sĩ, đón tiếp tại nhà riêng ở thôn Cao Thắng, xã Kỳ Xuân.

Trước đó, từ thông tin đăng tải trên Báo NorthJersey (Mỹ) về việc ông Mathews hiện đang lưu giữ cuốn nhật ký của một người lính Việt Nam có tên là Cao Xuân Tuất, xóm Cao Thắng, xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh, hòm thư 21222Gm; nơi đóng quân ở xóm 13, thôn Trường Lâm, xã Hoài Thanh, huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định; có cha là Cao Xuân Kế, mẹ là Lê Thị Vĩ, chị gái là Diếu.

Tiếp cận thông tin về việc cựu binh Mỹ tìm chủ nhân cuốn nhật ký, ông Trần Nhật Tân - Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Hà Tĩnh đã phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan trong tỉnh và huyện Kỳ Anh, thị xã Kỳ Anh để rà soát, đối chiếu với danh sách các cựu chiến binh, liệt sĩ tại địa phương.

Ông Peter Mathews xúc động nắm tay bà Cao Thị Diếu, chị gái của liệt sĩ, người được nhắc tên trong cuốn nhật ký.

Cơ quan chức năng Hà Tĩnh cũng đã phối hợp trích lục hàng trăm hồ sơ các cựu binh, liệt sĩ trên toàn tỉnh có họ Cao. Trong đó xác định có 36 liệt sĩ quê Kỳ Anh có họ Cao và 9 liệt sĩ quê Kỳ Anh có tên Tuất, nhưng duy nhất 1 người có họ Cao tên Tuất là Cao Văn Tuất (khác tên đệm), ở xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh có nhiều thông tin khá trùng khớp.

Khớp nối các dữ liệu thông qua rà soát dữ liệu dân cư của Công an tỉnh và Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, lực lượng chức năng khẳng định, liệt sĩ Cao Xuân Tuất và Cao Văn Tuất là một người, hiện đang được ông Hà Huy Mỳ - con trai bà Cao Thị Diếu (chị gái đầu của liệt sĩ Cao Văn Tuất) hương khói, thờ phụng. Lực lượng chức năng Hà Tĩnh đã liên hệ với ông Peter Mathews và được vợ chồng ông này đồng ý mang cuốn nhật ký sang Việt Nam, đến tận nhà trao trả lại cho thân nhân liệt sĩ.

Cuốn nhật ký trước thời khắc được ông Peter Mathews trao trả lại cho thân nhân liệt sĩ sau 56 năm gìn giữ.

Biết được câu chuyện về cựu binh Peter Mathews cùng vợ là bà Christina Mathews muốn sang Việt Nam trao trả nhật ký, hãng Hàng không quốc gia Việt Nam Vietnam Airlines quyết định tặng vợ chồng ông cặp vé khứ hồi hạng thương gia từ Mỹ sang Việt Nam để ông hoàn thành tâm nguyện.

Chuyến bay xuất phát từ Mỹ hôm 3/3, hai vợ chồng Peter Mathews vượt hơn 13.000 km đến Hà Tĩnh bằng các chuyến bay kéo dài hơn 24 tiếng. Đến 9h sáng 5/3, vợ chồng cựu binh tới gia đình ông Hà Huy Mỳ, người cháu của liệt sĩ Cao Xuân Tuất ở thôn Cao Thắng, xã Kỳ Xuân để thắp hương lên bàn thờ liệt sĩ.

Cựu binh Peter Mathews xúc động trao trả lại kỷ vật chiến tranh cho thân nhân liệt sĩ Cao Xuân Tuất.

Tiếp đó, tại hội trường UBND xã Kỳ Xuân, Ủy ban MTTQ tỉnh, UBND tỉnh Hà Tĩnh, Hội cựu chiến binh cùng chính quyền huyện Kỳ Anh và đại diện thân nhân gia đình liệt sĩ Cao Xuân Tuất đã tổ chức lễ tiếp nhận kỷ vật chiến tranh là cuốn nhật ký do cựu binh Mỹ Peter Mathews lưu giữ suốt 56 năm qua.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Peter Mathews xúc động cho biết, bản thân ông là người gốc Hà Lan, sau đó nhập quốc tịch Mỹ và tham gia chiến tranh tại Việt Nam. Tháng 11/1967, ông tìm thấy cuốn nhật ký trong một chiếc ba lô bỏ lại dưới chân đồi 724, thuộc chiến trường Đắk Tô, tỉnh Kom Tum nên đã mang về Mỹ, cất giữ suốt 56 năm qua.

"Mỗi lúc nhìn lại cuốn nhật ký này, mọi ký ức về Việt Nam lại hiện về trong tôi. Cuốn nhật ký là một phần của cuộc đời tôi. Hôm nay trao trả lại tôi cảm thất rất nhẹ lòng. Kể từ khi đặt chân trở về Việt Nam, trở về Hà Tĩnh, tôi thấy người dân rất hiếu khách. Tôi nghĩ cuốn nhật ký này có ý nghĩa rất lớn vì nó có giá trị tinh thần và giá trị lịch sử. Tôi mong gia đình liệt sĩ sẽ cất giữ cẩn thận", ông Mathews xúc động chia sẻ.

Sự việc tưởng như trôi vào lãng quên thì vào mùa hè năm 2022, tình cờ, ông Mathews tiếp xúc với một khách hàng có 2 người con nuôi gốc Việt. Qua câu chuyện với người này, kí ức về Việt Nam tái hiện, ông Mathews đã quyết định nhờ người dịch một số trang nhật ký, đăng tải lên mạng xã hội. Nhờ sự giúp đỡ, kết nối của nhiều cá nhân, tổ chức, ông Mathews đã liên hệ được với chủ nhân cuốn nhật ký.

Sự kiện vợ chồng ông Mathews từ Mỹ sang Việt Nam trao trả cuốn nhật ký thu hút sự quan tâm của truyền thông trong và ngoài nước cũng như người dân trên địa bàn.

"Tôi nhẹ lòng, hạnh phúc vì thấy người Việt Nam đang được sống trong hòa bình. Đất nước các bạn, so với thời chiến tranh, thực sự mọi thứ đã thay đổi nhanh chóng. Đã rất lâu rồi tôi mới được quay lại Việt Nam, đặc biệt là đến thăm gia đình thân nhân liệt sĩ. Tôi hi vọng, sự trở lại của tôi sẽ góp phần xoa dịu nỗi đau cho gia đình. Khi nhặt được cuốn nhật ký, tôi đã lưu giữ suốt 56 năm qua và tôi nghĩ đây là sứ mệnh, nhiệm vụ của mình và ao ước một ngày nào đó có thể tận tay trao trả lại cuốn nhật ký cho gia đình liệt sĩ Cao Xuân Tuất", ông Peter xúc động nói.

Tác giả: Thiên Thảo

Nguồn tin: cand.com.vn