Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Nga tới đây sẽ thảo luận chính về chiến sự tại Syria

Trong khi Moscow đang tìm kiếm thỏa thuận cuối cùng với Syria, cuộc họp thượng đỉnh Mỹ - Nga sắp tới tại Phần Lan có thể quyết định số phận của đất nước Trung Đông đang bị tàn phá bởi cuộc chiến tranh đã kéo dài hơn 7 năm qua.

Mỹ “khoanh tay” ở chiến trường Dara’a

Những diễn biến mới đây trên chiến trường Syria khiến nhiều chuyên gia ngờ rằng, Mỹ đã tuyệt nhiên không muốn tốn thêm một khoản tiền nào nữa cho chiến sự đầy rắc rối ở quốc gia này.

CNN dẫn hai nguồn tin ngoại giao thân cận với Nhà Trắng cho hay, Tổng thống Mỹ Donald Trump một lần nữa lại nhắc đến ý tưởng Mỹ rút quân khỏi Syria trong cuộc gặp nhà vua Abdullah II của Jordan tại Nhà Trắng tuần trước. Theo các nguồn tin trên, ông Trump có thể sẽ để Nga hỗ trợ quân đội của Tổng thống Syria Bashar al-Assad chiếm lại khu vực dọc biên giới với Jordan, nơi phe nổi dậy Quân đội Syria Tự do (FSA) do Mỹ hậu thuẫn đang kiểm soát. Người đứng đầu Nhà Trắng tin rằng ông có thể đạt thỏa thuận với Tổng thống Putin về việc thành lập một khu vực riêng ở Tây Nam Syria, giúp Mỹ rút quân “nhanh nhất có thể”.

Mỹ cũng đã gửi thông điệp đến FSA nêu rõ rằng họ không nên kỳ vọng vào sự hỗ trợ hỏa lực của Mỹ khi bị quân đội Chính phủ Syria tấn công. Các máy bay Nga được nhìn thấy có tham gia vào các cuộc tấn công những ngày gần đây vào tỉnh Dara’a, phía Tây Nam Syria. Vì thế, rất nhanh chóng, nhiều nhóm Hồi giáo cực đoan thuộc Quân đội Syria tự do (FSA) tại Dara’a đã chấp thuận đầu hàng hoặc hòa giải để được rút quân trong an toàn, dưới sự trung gian của Trung tâm hòa giải xung đột Syria do Nga đứng đầu.

Tờ Atlantic bình luận rằng, tại hội nghị thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo Nga, Mỹ vào ngày 16/7 tới, Moscow có thể cố gắng lôi kéo Washington vào một thỏa thuận quyết định số phận của Syria, mà phần lớn sẽ có lợi cho chính quyền Tổng thống Assad và đồng minh Iran. Hoặc Moscow có thể tính toán để đạt được điều đó mà không có thỏa thuận nào. Nga đang muốn Washington từ bỏ các khu vực ở phía Đông Bắc Syria, nơi đã được giải phóng khỏi tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.

Về phía Jordan, nước này lo sợ phải đối mặt với một làn sóng người tị nạn sau các cuộc giao tranh giữa quân đội Syria và các nhóm phiến quân thánh chiến ở Dara’a. Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR) cho hay, khoảng 330.000 người đã buộc phải sơ tán khỏi khu vực trên trong 10 ngày qua.

Iran được đặt lên “bàn cân”

Giới chuyên gia cho rằng, Tổng thống Mỹ cũng có thể mong đợi Nga thiết lập một vùng đệm hạn chế giao tranh ở Tây Bắc Syria, ngăn cản các lực lượng do Iran hậu thuẫn tiến vào khu vực này. Một nguồn tin giấu tên tiết lộ, việc đẩy Iran khỏi Syria là trọng tâm trong kế hoạch rút quân khỏi quốc gia này của ông Trump.

Bên cạnh đó, trả lời phỏng vấn trên đài CBS, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton cho biết, cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Nga vào ngày 16/7 tại Helsinki (Phần Lan), có khả năng sẽ đàm phán sâu hơn về việc hỗ trợ đưa lực lượng Iran khỏi Syria. Coi đây là bước tiến quan trọng, quan chức Mỹ cho rằng, Tehran không chỉ phát triển chương trình vũ khí hạt nhân mà quốc gia này còn hỗ trợ rất nhiều cho lực lượng Mỹ gọi là “khủng bố quốc tế”.

Đối với Moscow, những chiến thắng của chính quyền ông Assad ở chiến trường Tây Nam là điều cần thiết cho câu chuyện chính trị trong nước của ông Putin về một nước Nga hồi sinh. Rất có thể, nhà lãnh đạo Nga đã đưa cho ông Assad một thỏa thuận nhằm khôi phục quyền kiểm soát hoàn toàn Syria.

Để đạt được điều này, ông Putin có thể khuyên chính quyền Damascus giảm nhẹ các cuộc tấn công trong thời gian ngắn để ông có cơ hội thỏa thuận với người đồng cấp Mỹ.

Các chuyên gia trên tờ Atlantic vạch ra giả thiết rằng, đầu tiên, ông Putin sẽ cần phải đảm bảo với người đồng cấp Trump trong cuộc họp sắp tới rằng cuộc tấn công của quân đội Syria ở Tây Nam sẽ sớm kết thúc và Moscow sẽ gửi các lực lượng Nga để thực thi một khu vực giảm leo thang. Đổi lại, Nga sẽ yêu cầu ông Trump nhanh chóng di chuyển lực lượng Mỹ ra khỏi Syria, cho phép Moscow tuyên bố chiến thắng. Sau đó, khi người Mỹ đã rút khỏi, ông Putin có thể trao cho ông Assad và Iran quyền kiểm soát phía Đông giàu tài nguyên của Syria với sự đảm bảo rằng, các lực lượng Nga và Syria sẽ dần dần lấy lại các vùng đất phía Tây Nam.

Tổng thống Trump có thể bị cám dỗ bởi một thỏa thuận như vậy mà cũng có thể không. Vì như vậy, nỗ lực 4 năm qua chống lại IS của Mỹ sẽ bị lãng phí trong khi nước này hầu như chưa thu lại được một lợi ích gì và việc đuổi các lực lượng Iran ra khỏi Syria theo mong muốn của Washington vẫn còn rất mơ hồ.

Tác giả: Thùy Dương

Nguồn tin: Báo Giao thông