Thu Hằng (Đại học Y Dược Huế, thành phố Huế) cho biết cô vừa phát hiện một tài khoản giả mạo với hình ảnh đại diện, ảnh bìa, thông tin cá nhân… giống y hệt tài khoản cô đang sử dụng. "Bạn bè hỏi vì sao tôi lại lập tài khoản mới và yêu cầu kết bạn, khi đó tôi mới tá hỏa là có người mạo danh. Lập tức, tôi đăng trạng thái cảnh báo bạn bè không nên chấp nhận lời kết bạn của tài khoản này", cô cho hay.

Nguyễn Đức (quận 7, TP HCM) cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự nhưng nghiêm trọng hơn. Tài khoản giả mạo đã kết bạn với rất nhiều bạn bè của anh, đồng thời nhắn tin đến họ để “nhờ” nộp thẻ cào điện thoại. Anh cũng không biết điều này cho đến khi được bạn bè thông báo.

Thanh Phương (quận Thủ Đức, TP HCM) cũng bị giả mạo tài khoản, nhưng người giả mạo đã cố ý tạo ra những thông tin bịa đặt không đúng với sự thật. "Tài khoản đăng ảnh tôi chụp cùng người yêu nhưng đi kèm với câu chuyện không đúng sự thật, nói người yêu tôi đang nghiện ma túy, trốn nợ. Tài khoản này còn kết bạn với ba mẹ tôi, buông lời xúc phạm. Nhiều người tưởng thật, gọi điện cho tôi với thái độ không vui vẻ", chị Phương bức xúc kể lại.

Nhiều trạng thái cảnh báo bạn bè trước nạn mạo danh tài khoản.

Thực tế, tình trạng giả mạo tài khoản Facebook diễn ra đã nhiều năm nay, nhưng chủ yếu giả mạo người nổi tiếng có tầm ảnh hưởng như ca sĩ, nghệ sĩ, diễn viên, chính khách, doanh nghiệp… Việc giả mạo tài khoản của người bình thường mới diễn ra mạnh thời gian gần đây. Mục đích của kẻ gian chủ yếu lừa người quen nạn nhân nạp tiền điện thoại, lan truyền thông tin bịa đặt nhằm hạ uy tín, thậm chí gạ tình, trò chuyện với những lời lẽ bất lịch sự.

Bên cạnh đó, thời gian gần đây cũng xuất hiện nhiều tài khoản Facebook "rác" được lập ra với những cái tên rất mỹ miều đi kèm hình ảnh những cô gái xinh đẹp, ăn mặc "mát mẻ". Nhưng khi truy cập, tài khoản chỉ có một ảnh đại diện và một ảnh bìa, kèm các thông tin cá nhân không đáng tin cậy như "học tại Harvard" hay "làm việc tại FBI"...

Một tài khoản "rác" gửi lời mời kết bạn, nhưng ảnh đại diện lại dễ dàng tìm thấy trên Google.

Những tài khoản này chủ yếu được lập ra để "câu" kết bạn và theo dõi bằng những hình ảnh không mấy đứng đắn. Sau khi đạt được một lượng bạn hoặc người theo dõi nhất định, tài khoản sẽ đăng quảng cáo, bán hàng… hoặc chuyển sang fanpage cho mục đích tương tự dù tính năng này đang bị Facebook giới hạn.

Trong trường hợp này, người dùng không nên nhận lời mời kết bạn trừ khi quen biết người đó. Bên cạnh đó, cũng nên dành thời gian kiểm tra kỹ các thông tin của một tài khoản nào đó nếu cảm thấy "thích" trước khi nhận lời, xem họ có hoạt động thường xuyên hay không (như đăng ảnh, status…), hoặc các thông tin có đáng tin cậy hay không (dựa vào trực giác) để tránh bị lợi dụng.

Nếu bị mạo danh, cách tốt nhất sau khi phát hiện mình là nhanh chóng thông báo cho toàn thể người thân, bạn bè không nên chấp nhận lời mời kết bạn, đồng thời báo cáo với Facebook thông qua chức năng Report và chặn vĩnh viễn tài khoản này.

Theo luật sư Nguyễn Văn Quynh, hãng luật Hưng Yên, đoàn luật sư TP Hà Nội, tình trạng mạo danh trên Facebook đang diễn biến phức tạp, khó kiểm soát... "Việc đăng ký một tài khoản Facebook quá dễ dàng là điều kiện để kẻ xấu lợi dụng và thực hiện các mục đích không chính đáng", luật sư Quynh nhấn mạnh.

Ông cho biết, những hành vi trên đều vi phạm pháp luật Việt Nam. Cụ thể, điều 31 Bộ luật dân sự quy định "cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình", do đó việc sử dụng hình ảnh của ai thì phải được người đó đồng ý. Luật công nghệ thông tin 2006, tại điều 12 quy định cũng nghiêm cấm hành vi xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín công dân. Tùy theo tính chất và mức độ vi phạm, hành vi này sẽ bị xử phạt hành chính từ 20-30 triệu đồng theo điều 64 nghị định 174/2013.

Còn theo điều 121 Bộ luật hình sự quy định, nếu mạo danh để xúc phạm người khác, người đó có thể bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.

Luật sư Quynh cũng trích dẫn điều 226 BLHS, trong đó quy định nếu người nào dùng Facebook mạo danh người khác, rồi kêu gọi ủng hộ để chiếm đoạt tiền của người khác trái phép sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin trên mạng. Hình phạt cho tội này có thể lên đến 7 năm tù.