Hơn chục ngày trôi qua kể từ vụ sạt lở kinh hoàng tại bờ sông Nậm Na, đến nay gần chục hộ dân tại thôn Hữu Nghị, thị trấn Phong Thổ, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu đang nơm nớp lo sợ khi sống bên miệng hà bá. Vụ sạt lở xảy ra vào ban đêm, tuy không gây thiệt mạng về người, nhưng đã làm hư hại nhiều tài sản, nhà cửa của người dân, khiến gần chục hộ dân tái định cư đang phải sống trong cảnh khốn đốn có nhà mà không dám ở.

Hiện trường vụ sạt lở của các hộ dân thôn Hữu Nghị, thị trấn Phong Thổ (Ảnh: Báo Lai Châu)

Đã nhiều ngày trôi qua, nhưng người dân thôn Hữu Nghị, thị trấn Phong Thổ vẫn chưa hết bàng hoàng, khi rạng sáng ngày 24/9, tại nơi đây đã xảy ra một vụ sạt lở nghiêm trọng, đe dọa tính mạng và hư hỏng tài sản của nhiều hộ gia đình. Vụ sạt lở xảy ra dọc dòng Nậm Na, thuộc địa phận thôn, với chiều dài khoảng 500 mét, làm ảnh hưởng đến nhiều nhà dân, khiến cuộc sống của bà con bị xáo trộn.

Ông Nguyễn Văn Giới, một trong những hộ dân bị ảnh hưởng cho biết: Đa phần các hộ thuộc diện tái định cư thủy điện Sơn La chuyển về từ năm 2007 và nhiều năm trên nơi ở mới đều không bị ảnh hưởng gì. Vài năm nay khi làm hai công trình thủy điện vừa và nhỏ và tình trạng khai thác cát bừa bãi dọc sông, thì bắt đầu xuất hiện sạt lở. Vụ sạt lở vừa qua đã làm 5 hộ dân bị ảnh hưởng trực tiếp như: sạt nhà, công trình phụ, chuồng trại, đất ở... Rất may không bị thiệt hại về người, nhưng giờ thì không còn nhà để ở nữa.

Ông Nguyễn Văn Giới kể lại: “Khoảng 2 giờ đêm tôi nghe thấy tiếng động, có tiếng chó sủa, lợn kêu, chim bồ câu nó bay ra. Tôi liền bật điện lên, khi bước chân ra đã thấy đất đá ở khu vực chuồng lợn bắt đầu đã sụt ngăn thứ nhất và ngói bắt đầu đổ. Tôi gọi các nhà xung quanh dậy, khoảng 30 phút sau cứ thế là tiếng ùm ùm tụt nhà, tụt đất xuống”.

Người dân tại thôn Hữu Nghị cho rằng, nguyên nhân chính là do tình trạng khai thác cát với quy mô lớn, làm đổi dòng chảy, nước húc thẳng vào bờ gây sạt lở. Việc khai thác cát đã được người dân ý kiến lên chính quyền nhiều lần rồi, nhưng tình trạng khai thác vẫn diễn ra.

Ông Nguyễn Văn Giới cho biết thêm: “Nguyên nhân sạt lở chính thức là do khai thác cát, cộng tác thêm thủy điện lúc nước dềnh, lúc chảy. Họ khai thác cát đào những cái hố sâu 18 đến 20 mét nên khi nước về sẽ kéo chỗ cao xuống chỗ trũng, sụt lún là đương nhiên”.

Người dân thì nói vậy, nhưng chính quyền địa phương và cơ quan chức năng thì lại cho rằng nguyên nhân dẫn đến tình trạng sạt lở là do mực nước lòng thủy điện Nậm Na 2 thời gian qua dâng lên hạ xuống liên tục, mực nước dâng, hạ đột ngột làm phá vỡ kết cấu đất bờ sông và là nguyên nhân chính gây ra sạt lở, ảnh hưởng nghiêm trọng tới nhà cửa, đời sống của bà con ven sông.

Ông Đèo Văn Ninh, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Phong Thổ, huyện Phong Thổ cho biết: “Do mực nước lòng hồ hạ xuống hơn 5 mét, đang có nước thì nó giữ và khi nước rút đi, bên dưới sẽ hở toàn bùn yếu. Phần nữa là đa số đất ở khu vực tái định cư là đất bồi đắp, các hộ gia đình đổ đất, bồi đắp để chống sạt lở. Chúng tôi nhận định ảnh hưởng sạt lở là do lượng nước rút đột ngột, bên dưới chân là bùn và khi nước về chảy mạnh đánh mất cái chân khiến đất bị sụt xuống”.

Không chỉ có thiệt hại tại thôn Hữu Nghị lần này, mà tại khu tái định cư thị trấn huyện Phong Thổ, ở các bản Thèn Chồ và Thèn Nưa từ đầu năm đến nay cũng bị thiệt hại nhiều tài sản, ruộng nương do sạt lở bờ sông, nhưng vẫn chưa có biện pháp khắc phục, cũng như xác định nguyên nhân để đền bù, hỗ trợ cho dân. Về việc này, ông Nguyễn Văn Tuyển, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Phong Thổ khẳng định: Về góc độ chuyên môn và người sống ở đây lâu năm ông cho rằng sạt lở xảy ra là do nước thủy điện Nậm Na 2.

Ông Nguyễn Văn Tuyển nói: “Phần đất sạt lở của bà con là do đất mượn ra sông suối, mà đất mượn ra sông suối năm nay mưa nhiều, nước ngập no nước rồi, cộng thêm nước dâng của thủy điện bất thường; nên tỷ lệ sạt ven bờ sông suối trên địa bàn năm nay cũng rất nhiều. Không chỉ có ở thôn Hữu Nghị mà một số tuyến khác như Nậm Pậy, Nậm Cáy vẫn sạt”.

Sau khi sạt lở xảy ra, chính quyền địa phương đã chỉ đạo các ban ngành, đoàn thể thị trấn đến động viên, giúp đỡ các hộ gia đình khắc phục hậu quả để dần ổn định cuộc sống. Tuy nhiên, dù phóng viên đã nhiều lần liên lạc với Ban quản lý thủy điện Nậm Na 2 để xác minh thực hư nguyên nhân, nhưng phía Ban quản lý thủy điện Nậm Na 2 đều chối với lý do bận công việc.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc này.

Tác giả: Khắc Kiên

Nguồn tin: Báo VOV