► Bỏ điểm sàn đại học: Có rút "ống thở" của trường cao đẳng?
Cần hiểu rõ chức năng của điểm sàn!
GS. Nguyễn Quý Thanh, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, “Điểm sàn” hay còn gọi là ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào được dùng làm căn cứ để trường đại học sàng lọc và tuyển chọn người học. Nó chính là tiêu chuẩn tuyển sinh tối thiểu (minimum admission standard) được nhắc đến nhiều trong chính sách về tuyển sinh đại học của nhiều nước.
Tuyển sinh có “điểm sàn” là loại tuyển sinh được xem là đối lập với “tuyển sinh mở” (open admission).
Khi đặt ra các tiêu chuẩn tuyển sinh tối thiểu, các nước phát triển về giáo dục không chỉ hướng đến việc tuyển chọn, mà còn dùng các tiêu chuẩn tuyển sinh này như một cơ chế tạo thuận lợi cho sự di động (chuyển dịch, chuyển trường) của sinh viên.
Theo GS Thanh, hiện nay việc chuyển trường căn cứ nhiều vào điểm chuẩn trúng tuyển (một dạng “điểm sàn” riêng của trường) cho nên việc sinh việc chuyển trường rất khó khăn, hạn chế cơ hội chuyển đổi từ trường này sang trường khác.
Mặc dù việc sinh viên chuyển trường cần thêm những điều kiện khác (như về chương trình, ngành học), nhưng nếu các trường có chung “điểm sàn”, việc xây dựng cơ chế chuyển dịch của sinh viên giữa các trường thuận lợi hơn.
Việt Nam không coi tốt nghiệp là điểm sàn?
GS Thanh cho biết, ở các nước việc “tuyển sinh mở” áp dụng khi học sinh chỉ cần tốt nghiệp THPT là đủ điều kiện học lực để tuyển vào học đại học.
Theo một nghiên cứu cho Ủy ban Giáo dục và Văn hóa Nghị viên Châu Âu (Cecile H. McGrath và những người khác, 2014) cho thấy chỉ có 5 nước (trong số 16 quốc gia Châu Âu và 3 nước đối sánh là Nhật Bản, Australia và Hoa Kỳ) thực hiện tuyển sinh mở.
Như vậy, hầu hết các nước đều áp dụng cơ chế tuyển chọn (selection), chính vì vậy họ đều áp dụng mức điểm hoặc tiêu chuẩn tối thiểu.
Suy cho cùng, ở nước ngoài yêu cầu “tốt nghiệp THPT” cũng là một hình thức “điểm sàn”. Bởi vì, để tốt nghiệp THPT này, học sinh các nước đó phải thi đạt và tích lũy đủ số tín chỉ của tất cả các môn trong chương trình. Bất cứ môn nào bị “trượt” thì đều không đủ điều kiện tốt nghiệp.
Tuy nhiên, ở Việt Nam yêu cầu “tốt nghiệp THPT” lại không thể xem như một loại “điểm sàn” tương tự như ở nước ngoài. GS Thanh cho rằng, bởi vì, học sinh Việt Nam chỉ cần đạt điểm trung bình từ 5 trở lên cho tất cả các môn (trong đó, ít nhất toán hoặc ngữ văn từ 5 trở lên, không bị điểm liệt môn thi tốt nghiệp và hạnh kiểm đạt yêu cầu) là đủ điều kiện được cấp bằng tốt nghiệp.
Nói cách khác, học sinh có thể học dưới trung bình (không đạt) vài môn, nhưng điểm vài môn khác cao hơn để bù lại là đủ để tốt nghiệp.
Nên có thêm “điểm sàn” áp dụng với điểm trung bình chung học tập
Theo GS Giang, sau khi Bộ GD&ĐT công bố dự thảo quy chế tuyển sinh năm 2017 với dự kiến bỏ “điểm sàn” chung, trong xã hội cũng xuất hiện nhiều luồng ý kiến trái ngược nhau.
Một số ý kiến lo lắng khi bỏ điểm sàn thì chất lượng giáo dục đại học sẽ giảm sút do hệ thống các cơ sở giáo dục đại học ở nước ta hiện nay rất đa dạng, kinh nghiệm và năng lực quản lý khác xa nhau.
Mặc dù việc bỏ “điểm sàn” là bước đi nhằm tăng quyền tự chủ của trường đại học, nhưng, trong khi trường đại học chưa thực sự chứng tỏ được về năng lực thực tế để thực hiện quền tự chủ và quản lý chất lượng thì sư lo lắng của xã hội là có cơ sở.
Điều 32 Luật giáo dục đại học của Việt Nam qui định các trường đại học được giao các mức tự chủ khác nhau theo các hơn phù hợp với năng lực và kết quả kiểm định chất lượng giáo dục.
GS Giang cho rằng, rõ ràng, trường đại học chỉ thuyết phục được xã hội về năng lực của họ thông qua kiểm định chất lượng khách quan. Khi trường đại học được tổ chức kiểm định chất lượng trong nước hoặc quốc tế đánh giá và công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng thì mới có thể xem trường có đủ năng lực thực hiện tự chủ.
GS Giang đề xuất, việc giao cho các trường tự quyết hoàn toàn về tuyển sinh và bỏ điểm sàn chung cần có lộ trình phù hợp để đảm bảo chất lượng. Thí dụ, trước mắt Bộ GD&ĐT có thể trao cho các trường đại học và những chương trình đào tạo được đánh giá, kiểm định chất lượng và đạt chuẩn chất lượng của Việt Nam, chuẩn ASEAN (AUN-QA) hoặc chuẩn quốc tế (ABET, AACSB, HCERES, CTI, v.v.) quyền tự quyết về tuyển sinh (kể cả về “điểm sàn”).
Ngược lại, đối với những trường hoặc chương trình chưa được kiểm định chất lượng, Bộ GD&ĐT vẫn nên áp dụng ngưỡng đảm bảo chất lượng tối thiểu.
Tuy nhiên, bên cạnh loại hình ngưỡng đảm bảo chất lượng áp dụng với điểm thi tốt nghiệp THPT quốc gia, GS Giang cho rằng, Bộ GD&ĐT có thể nghiên cứu thêm loại hình “điểm sàn” áp dụng với điểm trung bình chung học tập, điểm môn học (ít nhất của lớp 12). Điều này nhằm mục đích để các trường chỉ tuyển bằng học bạ cũng đảm bảo ngưỡng chất lượng đầu vào tối thiểu tạo niềm tin chung của xã hội với chất lượng giáo dục đại học.
Cần hiểu rõ chức năng của điểm sàn!
GS. Nguyễn Quý Thanh, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, “Điểm sàn” hay còn gọi là ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào được dùng làm căn cứ để trường đại học sàng lọc và tuyển chọn người học. Nó chính là tiêu chuẩn tuyển sinh tối thiểu (minimum admission standard) được nhắc đến nhiều trong chính sách về tuyển sinh đại học của nhiều nước.
Tuyển sinh có “điểm sàn” là loại tuyển sinh được xem là đối lập với “tuyển sinh mở” (open admission).
Khi đặt ra các tiêu chuẩn tuyển sinh tối thiểu, các nước phát triển về giáo dục không chỉ hướng đến việc tuyển chọn, mà còn dùng các tiêu chuẩn tuyển sinh này như một cơ chế tạo thuận lợi cho sự di động (chuyển dịch, chuyển trường) của sinh viên.
Theo GS Thanh, hiện nay việc chuyển trường căn cứ nhiều vào điểm chuẩn trúng tuyển (một dạng “điểm sàn” riêng của trường) cho nên việc sinh việc chuyển trường rất khó khăn, hạn chế cơ hội chuyển đổi từ trường này sang trường khác.
Mặc dù việc sinh viên chuyển trường cần thêm những điều kiện khác (như về chương trình, ngành học), nhưng nếu các trường có chung “điểm sàn”, việc xây dựng cơ chế chuyển dịch của sinh viên giữa các trường thuận lợi hơn.
Bộ GD&ĐT bỏ điểm sàn có lợi cho thí sinh rộng cửa vào đại học (ảnh minh họa)
Việt Nam không coi tốt nghiệp là điểm sàn?
GS Thanh cho biết, ở các nước việc “tuyển sinh mở” áp dụng khi học sinh chỉ cần tốt nghiệp THPT là đủ điều kiện học lực để tuyển vào học đại học.
Theo một nghiên cứu cho Ủy ban Giáo dục và Văn hóa Nghị viên Châu Âu (Cecile H. McGrath và những người khác, 2014) cho thấy chỉ có 5 nước (trong số 16 quốc gia Châu Âu và 3 nước đối sánh là Nhật Bản, Australia và Hoa Kỳ) thực hiện tuyển sinh mở.
Như vậy, hầu hết các nước đều áp dụng cơ chế tuyển chọn (selection), chính vì vậy họ đều áp dụng mức điểm hoặc tiêu chuẩn tối thiểu.
Suy cho cùng, ở nước ngoài yêu cầu “tốt nghiệp THPT” cũng là một hình thức “điểm sàn”. Bởi vì, để tốt nghiệp THPT này, học sinh các nước đó phải thi đạt và tích lũy đủ số tín chỉ của tất cả các môn trong chương trình. Bất cứ môn nào bị “trượt” thì đều không đủ điều kiện tốt nghiệp.
Tuy nhiên, ở Việt Nam yêu cầu “tốt nghiệp THPT” lại không thể xem như một loại “điểm sàn” tương tự như ở nước ngoài. GS Thanh cho rằng, bởi vì, học sinh Việt Nam chỉ cần đạt điểm trung bình từ 5 trở lên cho tất cả các môn (trong đó, ít nhất toán hoặc ngữ văn từ 5 trở lên, không bị điểm liệt môn thi tốt nghiệp và hạnh kiểm đạt yêu cầu) là đủ điều kiện được cấp bằng tốt nghiệp.
Nói cách khác, học sinh có thể học dưới trung bình (không đạt) vài môn, nhưng điểm vài môn khác cao hơn để bù lại là đủ để tốt nghiệp.
Nên có thêm “điểm sàn” áp dụng với điểm trung bình chung học tập
Theo GS Giang, sau khi Bộ GD&ĐT công bố dự thảo quy chế tuyển sinh năm 2017 với dự kiến bỏ “điểm sàn” chung, trong xã hội cũng xuất hiện nhiều luồng ý kiến trái ngược nhau.
Một số ý kiến lo lắng khi bỏ điểm sàn thì chất lượng giáo dục đại học sẽ giảm sút do hệ thống các cơ sở giáo dục đại học ở nước ta hiện nay rất đa dạng, kinh nghiệm và năng lực quản lý khác xa nhau.
Mặc dù việc bỏ “điểm sàn” là bước đi nhằm tăng quyền tự chủ của trường đại học, nhưng, trong khi trường đại học chưa thực sự chứng tỏ được về năng lực thực tế để thực hiện quền tự chủ và quản lý chất lượng thì sư lo lắng của xã hội là có cơ sở.
Điều 32 Luật giáo dục đại học của Việt Nam qui định các trường đại học được giao các mức tự chủ khác nhau theo các hơn phù hợp với năng lực và kết quả kiểm định chất lượng giáo dục.
GS Giang cho rằng, rõ ràng, trường đại học chỉ thuyết phục được xã hội về năng lực của họ thông qua kiểm định chất lượng khách quan. Khi trường đại học được tổ chức kiểm định chất lượng trong nước hoặc quốc tế đánh giá và công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng thì mới có thể xem trường có đủ năng lực thực hiện tự chủ.
GS Giang đề xuất, việc giao cho các trường tự quyết hoàn toàn về tuyển sinh và bỏ điểm sàn chung cần có lộ trình phù hợp để đảm bảo chất lượng. Thí dụ, trước mắt Bộ GD&ĐT có thể trao cho các trường đại học và những chương trình đào tạo được đánh giá, kiểm định chất lượng và đạt chuẩn chất lượng của Việt Nam, chuẩn ASEAN (AUN-QA) hoặc chuẩn quốc tế (ABET, AACSB, HCERES, CTI, v.v.) quyền tự quyết về tuyển sinh (kể cả về “điểm sàn”).
Ngược lại, đối với những trường hoặc chương trình chưa được kiểm định chất lượng, Bộ GD&ĐT vẫn nên áp dụng ngưỡng đảm bảo chất lượng tối thiểu.
Tuy nhiên, bên cạnh loại hình ngưỡng đảm bảo chất lượng áp dụng với điểm thi tốt nghiệp THPT quốc gia, GS Giang cho rằng, Bộ GD&ĐT có thể nghiên cứu thêm loại hình “điểm sàn” áp dụng với điểm trung bình chung học tập, điểm môn học (ít nhất của lớp 12). Điều này nhằm mục đích để các trường chỉ tuyển bằng học bạ cũng đảm bảo ngưỡng chất lượng đầu vào tối thiểu tạo niềm tin chung của xã hội với chất lượng giáo dục đại học.
Tác giả bài viết: Nhật Hồng
Nguồn tin: 
