Nhum biển là loài hải sản sống thành đàn, xuất hiện ở nhiều vùng biển khác nhau, nhiều nhất là Cà Ná, Phú Quốc, Lý Sơn và vùng biển Tuy Hòa (Phú Yên). Chúng thường quần tụ ở những nơi có nhiều rạn san hô, đá ngầm và hang hốc để ăn rong rêu và cỏ biển, đặc biệt là cỏ lá hẹ.

Những ai nhìn thấy con nhum biển lần đầu hẳn sẽ rất ngạc nhiên với ngoại hình của chúng. Loài vật này tròn và có kích thước to như quả cam, nhiều gai tua tủa như lông nhím nên còn có tên là cầu gai hay nhím biển.

Ngoại hình nhum biển khiến nhiều người tò mò. (Ảnh: phuquocnews)

Mùa bắt nhum kéo dài từ tháng 2 đến tháng 8 âm lịch, cao điểm là khoảng thời gian sinh sản của nhum, tức từ tháng 3 đến tháng 6. Mỗi buổi sáng, ngư dân lại mang dụng cụ ra biển, lặn xuống bắt nhum bám vào ghềnh đá ven bờ. Khi phát hiện, họ dùng móc sắt giật mạnh để nhum rơi khỏi đá và nhặt lấy rồi bỏ vào rổ.

Nghề này cho thu nhập cao nhưng chỉ dành cho trai tráng và những người có sức khỏe tốt. Việc bám vào ghềnh đá tìm nhum trong khoảng thời gian dài khiến cơ thể xuống sức khá nhanh. Thêm nữa, ngư dân còn thường xuyên bị nhum bắn gai rất nguy hiểm.

Món ăn từ nhum biển xưa kia chỉ bậc vua chúa mới được thưởng thức. (Ảnh: lyson.asia)

Không chỉ đàn ông, mà những người mẹ, người vợ miền biển cũng phải chịu đau buốt bởi công đoạn cắt hết số gai tua tủa bao quanh nhum không hề đơn giản. Nhum biển sau khi được “dọn” hết gai chỉ còn lại quả cầu tròn, sần sùi bằng quả chanh. Dùng dao chẻ đôi, bỏ hết bộ lòng chiếm gần hết bên trong sẽ thấy lớp thịt màu vàng đục bám dọc bên thành. Đó là phần quý của con nhum biển.

Ngoài hương vị thơm ngon, có thể chế biến thành nhiều món, thịt nhum là thực phẩm giàu chất bổ, cung cấp nhiều dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Theo nghiên cứu của y học thì nhum biển có tác dụng bổ thận, tráng dương, tăng cường sinh lực, ngoài ra còn là một món ăn tăng cường canxi cho cơ thể nên nó còn được tôn vinh là “nhân sâm biển”.

Với những người ưa thích món nướng thì nhum nướng mỡ hành là món ăn hấp dẫn mà bạn không thể bỏ qua. Món ăn này được chế biến nhanh nhưng đem lại cho thực khách sự ngon miệng và một cảm giác khoan khoái.

Những con nhum được nướng cùng với mỡ hành. (Ảnh: lyson.asia)

Những con nhum gai góc đầy mình sau khi rửa sạch thì dùng kéo cắt đôi, cho vào một ít mỡ hành và nướng trên bếp than hồng. Khi thịt chuyển sang màu vàng và dậy hương thơm của mỡ hành là người ta có thể bắt đầu thưởng thức.

Khi ăn, thực khách có thể dùng muỗng nhỏ xúc từng miếng thịt hoặc trứng, thêm chút muối tiêu chanh đưa vào miệng nuốt từ từ. Chắc chắn mùi vị đậm đà quyến rũ của món nhum nướng sẽ khiến thực khách khó lòng quên được.

Ngoài ra, thực khách đừng quên thưởng thức món cháo nhum hấp dẫn. Để làm được món cháo ngon, người ta phải sử dụng nhum tươi mới bắt. Sau vài giờ khám phá và bơi lội trên bãi biển, một bát cháo nhum nóng hổi, thơm dậy mùi với nhiều hương vị sẽ khiến bạn quên đi mệt mỏi nhanh chóng.

Thưởng thức bát cháo nhum ngay trên thuyền sẽ là một trải nghiệm thú vị và đúng điệu. (Ảnh: diemanchoi)

Để hương vị thêm đậm đà, người đầu bếp sẽ ướp chung phần thịt nhum với các loại gia vị như tiêu, hành. Sau đó, các nguyên liệu sẽ được chiên qua để tăng thêm mùi vị và hòa quyện với nhau. Cuối cùng, chỉ cần đổ tất cả vào nồi cháo đang sôi, khuấy đều và múc nhanh ra bát ăn khi còn nóng.

Với loài hải sản này, người ta còn chế biển món nhím um. Theo cách nhím biển được làm sạch, nêm gia vị hành tiêu rồi um với bắp chuối chát hoặc với chuối cây. Sau khi um chín, thịt của nó cùng gia vị sẽ thấm đều với chuối, nêm ít lá lốt hoặc lá ngò gai thì mùi thơm càng đậm đà hơn. Thực khách sành ăn sẽ dùng bánh tráng nướng xúc lai rai, ăn ngay khi món ăn còn nóng.

Những món ăn từ nhum biển luôn làm hài lòng thực khách. (Ảnh: diemanchoi)

Có giai thoại kể rằng, vua Minh Mạng nhà Nguyễn từng ra chỉ dụ cho quan cai trị vùng đất Quảng Ngãi hàng năm phải tiến cống 12 kg mắm nhum và bắt buộc phải tiến cống bằng vật phẩm, không được thay thế bằng tiền.

Cũng có chuyện khác lưu truyền, Vua Bảo Đại mỗi lần kinh lý qua Sa Huỳnh thường cho đoàn xa giá dừng lại để quan địa phương dâng tiến vài cân mắm rồi mới tiếp tục lên đường. Giờ tuy không còn phải tiến vua như thuở trước, nhưng những ngư dân vùng biển vẫn ngụp lặn trong làn nước lạnh buốt để làm thỏa lòng những vị “thượng đế” sành ăn.

Nhiều thực khách rỉ tai nhau rằng, nhum ngâm rượu là một thứ thuốc quý, có khả năng tăng cường sinh lực cho phái mạnh trong chuyện phòng the. Nhum để nguyên con, bỏ vào hũ rượu ngâm 2-3 ngày rồi thay rượu mạnh vào hũ, vậy là đã có được loại rượu “thần dược” làm hài lòng cánh mày râu.

Tác giả: Hoàng Ngọc

Nguồn tin: Báo Dân trí