Tướng Juan Jose Zuniga, tổng tư lệnh quân đội Bolivia, phát biểu tại La Paz, ngày 25-6, một ngày trước cuộc đảo chính - Ảnh: REUTERS

Ngày 26-6, các đơn vị quân đội do tướng Juan Jose Zuniga chỉ huy đã tập trung tại quảng trường Plaza Murillo, nơi đặt dinh tổng thống và quốc hội.

Một nhân chứng của Hãng tin Reuters đã thấy một xe bọc thép đâm vào cửa Phủ tổng thống và binh lính ập vào bên trong.

Sau khi chiếm Phủ tổng thống, tổng tư lệnh quân đội Bolivia, ông Juan Jose Zuniga, tuyên bố cuộc tấn công vào trụ sở chính phủ là nhằm "thiết lập lại nền dân chủ" và "giải phóng các tù nhân chính trị".

Phát biểu tại Phủ tổng thống, ông Zuniga cho biết sẽ trả tự do cho tất cả các tù nhân chính trị và những sĩ quan quân đội hiện đang bị giam giữ.

"Hôm nay đất nước đang đối mặt với một âm mưu đảo chính. Hôm nay đất nước một lần nữa đối mặt với hành động muốn chấm dứt nền dân chủ ở Bolivia", Tổng thống Bolivia Luis Arce phát biểu từ Phủ tổng thống, với các binh lính vũ trang đứng bên ngoài.

"Chúng tôi cần người dân Bolivia chống lại âm mưu đảo chính để ủng hộ nền dân chủ".

Vài giờ sau, một nhân chứng của Reuters thấy binh lính rút khỏi quảng trường Plaza Murillo và cảnh sát bắt đầu kiểm soát khu vực. Chính quyền Bolivia đã bắt giữ tướng Zuniga và đưa ông đi, nhưng chưa rõ điểm đến.

Quân cảnh và cảnh sát được huy động gần Phủ tổng thống sau khi Tổng thống Bolivia Luis Arce kêu gọi chống đảo chính ở La Paz, ngày 26-6 - Ảnh: REUTERS

Bên trong Phủ tổng thống, ông Arce đã bổ nhiệm ông José Wilson Sanchez làm chỉ huy quân đội, thay thế ông Zuniga.

Mỹ cho biết đang theo dõi sát sao tình hình và kêu gọi sự bình tĩnh, cũng như kiềm chế của các bên.

Căng thẳng đã gia tăng ở Bolivia trước cuộc bầu cử tổng thống vào năm 2025, khi cựu tổng thống cánh tả Evo Morales dự định tranh cử chống lại đồng minh cũ Arce, tạo ra sự rạn nứt lớn trong đảng cầm quyền và tiềm ẩn nguy cơ bất ổn chính trị.

Theo Reuters, nhiều người dân Bolivia không muốn ông Morales trở lại. Ông Morales cầm quyền từ năm 2006 đến 2019, khi ông bị lật đổ bởi các cuộc biểu tình rộng rãi và được thay thế bởi một chính phủ bảo thủ lâm thời.

Tổng thống Arce sau đó đã thắng cử vào năm 2020.

Tướng Zuniga gần đây cho rằng ông Morales không nên trở lại làm tổng thống và đe dọa sẽ ngăn chặn nếu ông Morales cố gắng, dẫn đến việc Tổng thống Arce bãi nhiệm ông Zuniga.

Bolivia đang đối mặt với suy thoái kinh tế khi dự trữ ngân hàng trung ương cạn kiệt và đồng boliviano gặp áp lực vì xuất khẩu khí đốt giảm.

"Hãy ngừng phá hoại, ngừng làm nghèo đất nước chúng ta, ngừng làm nhục quân đội của chúng ta", ông Zuniga nói trong bộ quân phục, bên cạnh là các binh lính, khẳng định hành động đảo chính được công chúng ủng hộ.

Trong khi đó, một số lãnh đạo các nước đã lên án vụ đảo chính.

"Chúng tôi lên án mạnh mẽ âm mưu đảo chính tại Bolivia. Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ Tổng thống Luis Arce", Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador viết trên mạng xã hội X.

Thậm chí các đối thủ chính trị bảo thủ của chính phủ ở Bolivia cũng lên án hành động quân sự, bao gồm cựu tổng thống Jeanine Anez, người đã bị bỏ tù vào năm 2022 giữa những biến động chính trị.

"Tôi hoàn toàn phản đối việc huy động quân đội tại Plaza Murillo nhằm phá hoại trật tự hiến pháp", bà Jeanine Anez viết trên X.

Tác giả: MINH KHÔI

Nguồn tin: Báo Tuổi trẻ