Nguồn: Gage Skidmore

Trong cuộc chạy đua vào chiếc ghế Tổng thống Mỹ, để gây ấn tượng với các cử tri, ứng cử viên Donald Trump đã đưa ra nhiều phát ngôn “mạnh mồm”, trong đó có câu: “Chúng ta sẽ bắt Apple lắp ráp những chiếc máy tính và những thứ khác trong nước Mỹ chứ không phải là ở các quốc gia khác”.

Trump không phải là chính trị gia Mỹ đầu tiên sử dụng điều này để gây ấn tượng với người dân. Thế nhưng, một chiếc iPhone “Made in America” sẽ không hề tốt hơn một chiếc iPhone “Made in China” ở bất cứ khía cạnh nào. Và đây là lý do:

iPhone sản xuất trong nước cũng không giúp Mỹ giải quyết vấn đề công ăn việc làm

Nếu Apple đưa những chiếc iPhone về Mỹ sản xuất, điều đó có nghĩa là Mỹ sẽ cần thêm rất nhiều công nhân lắp ráp thiết bị. Thế nhưng thậm chí ngay tại Trung Quốc, các nhà cung ứng của Apple cũng đang mau chóng áp dụng quy trình tự động hóa trong các xưởng sản xuất của mình. Đơn cử như Foxconn, một trong những nhà cung ứng lớn của Apple, cũng đã cắt giảm 60.000 lao động và thay thế bằng robot chỉ trong vòng một tháng. Xu hướng này sẽ ngày càng tăng lên và nếu công việc sản xuất iPhone có được đưa đến Mỹ thật đi chăng nữa, chắc chắn robot sẽ vẫn thay thế sức lao động của con người. Hãy nghĩ mà xem, với một quốc gia có giá lao động rẻ như Trung Quốc mà các nhà cung ứng còn muốn thay thế lao động sức người bằng robot thì thử tưởng tượng xem tại một quốc gia có giá lao động đắt đỏ như Mỹ, các doanh nghiệp sẽ còn muốn thay thế nhân công bằng robot nhiều đến thế nào. Như vậy trong tương lai lâu dài, các nhà máy của Apple tại Mỹ sẽ chỉ toàn là robot. Steve Jobs đã hoàn toàn đúng khi cho rằng thời của những công việc kiểu như vậy sẽ chẳng bao giờ quay trở lại. Trong vòng 10 năm tới, robot sẽ ngày càng thay thế nhiều công việc của con người hơn, vì thế tình hình của Mỹ sẽ thậm chí còn thê thảm hơn tại Trung Quốc.

Những sản phẩm sản xuất tại Mỹ chưa hẳn đã tốt hơn sản xuất tại các quốc gia khác

Chervrolet Citation

Bạn có còn nhớ những chiếc Chevrolet Citation không. Đây là cơn ác mộng kinh hoàng bắt nguồn từ giấc mơ về một chiếc ô tô Nhật Bản giá rẻ, chất lượng cao vào những năm 80. Sản phẩm này dù được sản xuất tại Nhật nhưng chất lượng lại không hề xứng với cái danh hàng Nhật.

Khi nói đến chất lượng smartphone, chẳng có bằng chứng nào chứng tỏ những chiếc điện thoại iPhone sản xuất tại Trung Quốc tệ hơn những chiếc iPhone sản xuất tại Mỹ cả. Đương nhiên Trung Quốc nổi tiếng với những xưởng sản xuất hàng giả, hàng nhái và hàng chất lượng kém, nhưng hai đối tác của Apple là Foxconn và Pegatron đều là những công ty điện tử sản xuất ra các sản phẩm có chất lượng hàng đầu thế giới. Chính chiếc iPhone bạn cầm trong tay lúc này cũng là một sản phẩm sản xuất tại Trung Quốc đó thôi. Nó hoàn toàn ổn, đúng không?

Chắc hẳn Mỹ cũng chưa thể quên được bài học trong ngành công nghiệp ô tô của nước mình. Các nhà sản xuất tới từ châu Á với những chiếc xe rẻ hơn, chất lượng tốt hơn so với những đối thủ đến từ Mỹ đã khiến cho ngành công nghiệp ô tô của nước này bị “đè bẹp”. Giá nhân công cao tại Mỹ không hẳn đã đồng nghĩa với chất lượng cao hay bất cứ một ưu điểm vượt trội nào.

Những chiếc iPhone sản xuất tại Mỹ sẽ có giá đắt hơn nhiều lần

Giá nhân công tại Mỹ đắt hơn rất nhiều so với giá nhân công tại Trung Quốc. Nhưng đó không phải là tất cả. Một bài đăng trên trang MIT Technology Review đã chỉ ra rằng chi phí vận chuyển những linh kiện được sản xuất tại châu Á để đem đến lắp đặt tại Mỹ sẽ khiến giá thành của những chiếc điện thoại này đội lên nhiều lần. Đương nhiên Apple cũng có thể lựa chọn sản xuất các linh kiện cho sản phẩm của mình ngay trong nước nhưng điều đó sẽ chỉ khiến chiếc điện thoại đắt hơn lên mà thôi. Nếu viễn cảnh đó xảy ra, giá bán của chiếc iPhone đó sẽ đắt hơn giá iPhone hiện nay khoảng 100 USD.

Tạo ra một chiếc iPhone “hoàn toàn sản xuất tại Mỹ” là một điều không thể, bởi một số linh kiện để cấu thành nên sản phẩm này được làm ra từ một số loại vật liệu hiếm không tồn tại trong lãnh thổ nước Mỹ.

Donald Trump có thể đúng ở điểm những chiếc iPhone sản xuất tại Mỹ sẽ đem đến nhiều cơ hội việc làm hơn cho người dân nước này, nhưng điều đó cũng có thể khiến chiếc iPhone đó đắt hơn và tệ hơn nhiều so với chiếc iPhone được sản xuất tại Trung Quốc.