Dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Quý Xa và nhà máy gang thép Lào Cai (Dự án nhà máy thép Việt – Trung (VTM) được phép lỗ kế hoạch 555 tỷ đồng trong 2 năm đầu đi vào hoạt động tuy nhiên đến cuối năm 2016 tổng lỗ luỹ kế đã là 1.096 tỷ đồng.

Xưởng luyện gang

Dự án nằm thuộc Tổng công ty Thép Việt Nam liên doanh với Trung Quốc. Để thực hiện dự án trên, Tổng công ty Thép Việt Nam đã phải đầu tư hàng nghìn tỷ đồng.

Theo báo cáo, nguyên nhân chính dẫn đến kết quả kinh doanh thua lỗ là do giá bán sản phẩm phôi thép trên thị trường trong nước và thế giới giảm mạnh.

Tại thời điểm lập và phê duyệt dự án, giá nhập phôi thép về Việt Nam bình quân là 12,34 triệu đồng/tấn. Tuy nhiên, thực tế giá phôi thép VTM bán ra bình quân trong năm 2015 là 7,9 triệu đồng/tấn, năm 2016 là 7,685 triệu đồng/tấn.

Ngoài ra, nhiều nguyên nhân như vay lãi cao, giai đoạn đầu tư bị kéo dài, công tác giải phóng mặt bằng mất nhiều thời gian, tốn kém chi phí...

Về nguyên nhân chủ quan cũng được thanh tra chỉ ra do, nhà máy mới đi vào hoạt động nên trình độ quản lý, vận hành của đội ngũ còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu làm chủ công nghệ và quản lý sản xuất kinh doanh.

Đó là những nguyên nhân khiến nhà máy này vừa đi vào hoạt động được 2 năm đã (từ tháng 12/2014 đến hết năm 2016) thua lỗ lên tới 1.077 tỷ đồng. Mức lỗ trên đã lỗ vượt kế hoạch là 522 tỷ đồng.

Trả lời trên tờ VietNamnet, ông Bùi Thanh Bình, Tổng giám đốc Công ty TNHH Khoáng sản và Luyện kim Việt Trung (VTM) thừa nhận: "Việc đặt một nhà máy liên hợp thép trên miền núi đã là một bất lợi lớn.

Cụ thể là những hạn chế về hạ tầng giao thông, nguyên liệu, kinh phí vận chuyển... khó khăn, làm tăng giá thành sản xuất, đồng thời dẫn đến việc cung cấp chưa kịp thời cho nhu cầu sản xuất của nhà máy".

Tự trói buộc mình

Chỉ thêm một khó khăn nữa, ông Bùi Thanh Bình cho biết còn nhiều vướng mắc trong cơ chế liên doanh.

Cụ thể, theo quy định, với những khoản đầu tư nội bộ có giá trị lớn hơn 100.000 USD đều phải theo cơ chế đồng thuận thay vì cơ chế tỷ lệ cổ đông.

Với việc quy định như vậy, nên dù đóng góp nhiều vốn hơn (Việt Nam 55%, Trung Quốc 45%), số thành viên HĐQT nhiều hơn (Việt Nam 4, Trung Quốc 3) nhưng phía Việt Nam không được toàn quyền tự quyết hoạt động của công ty mà phụ thuộc vào việc cổ đông phía Trung Quốc đồng ý hay không.

Theo nhận định của giới chuyên gia, thực hiện theo cơ chế thỏa thuận là Tổng công ty Thép Việt Nam tự gây bất lợi cho chính mình.

Bởi, cơ chế đồng thuận tại dự án này khiến phía Việt Nam hoàn toàn mất quyền chủ động trong việc vận hành dù góp vốn nhiều hơn, chi phối về nguyên liệu đầu vào. Giả sử phía Việt Nam muốn đầu tư thêm một hạng mục nào đó để nâng cao hiệu quả dự án mà phía cổ đông Trung Quốc không đồng tình thì cũng chịu.

Tác giả: An An

Nguồn tin: Báo Đất Việt