Từ lâu, huyện vùng cao Mai Châu của tỉnh Hòa Bình đã trở thành một điểm sáng của du lịch cộng đồng miền Bắc, nơi du khách được sống trọn vẹn những ngày nghỉ giữa làng bản của đồng bào Thái. Ở các bản Lác, bản Pom Coọng, bản Văn, bản Bước của Mai Châu, đừng quên trải nghiệm những món ăn đã trở thành kinh điển trong văn hóa ẩm thực của dân tộc này.

Ốc núi là một nét đặc biệt của Mai Châu. Ảnh: Dân Việt

Không thể không kể đến món cơm lam ống tre ăn với gà nướng mà nay nhiều khu du lịch miền xuôi cũng đã đưa vào thực đơn. Cũng rất phổ biến là món cá suối nướng luôn có mặt trong các lễ hội truyền thống của người Thái. Nét đặc biệt của món ăn này là cá được đánh bắt từ các con suối vùng cao còn tươi rói, sau khi sơ chế được tẩm ướp các loại gia vị và rau rừng rồi gập đôi lại, kẹp vào hai thanh tre tươi nướng trên bếp than hồng. Cá suối nướng phải chấm với chẳm chéo, loại gia vị được làm bằng cách giã ớt, tỏi, hạt mắc khén cùng với muối, có thể thêm chút bột ngọt. Hay xôi nếp nương nấu từ gạo trồng trên các ruộng bậc thang được đồ (hấp chín bằng hơi nước sôi) trong chõ gỗ, chấm muối vừng tuyệt ngon mà không có thứ xôi nào ở miền xuôi sánh bằng. Nếu quá nhiều thịt, hãy bảo gia chủ luộc một đĩa lặc lày xanh ngắt rồi chấm với muối vừng để cân bằng cho khẩu phần ăn.

Nhưng có một món mà bạn đừng bỏ qua, đó là ốc núi hấp chấm mắm gừng. Ốc núi chỉ có vào tháng năm, tháng sáu hằng năm, khi mưa đã tắm táp núi rừng Mai Châu. Ốc núi sống trong các kẽ đá suốt những tháng mùa đông lạnh giá, đầu mùa hè khi mưa xuống mới bò ra kiếm ăn là các loại lá cây rừng tươi non. Mùa hè còn là thời gian chúng tích lũy nhiều loại dưỡng chất để chuẩn bị cho mùa sinh sản mới nên thịt ốc ngon và béo. Dân đi rừng cứ việc nhặt chúng về làm thực phẩm hay mang ra chợ bán. Có nhiều loại thảo dược trong lá rừng nên ốc núi rất bổ dưỡng.

Trong các nhà hàng đặc sản, món ốc núi hấp bia rất được thực khách ưa thích vì giữ được hương vị đất trời. Người bản địa còn xào ruột ốc đã luộc với củ kiệu tươi, song cách giản tiện nhất là luộc chấm mắm gừng sau khi đã ngâm ốc với giấm và ớt cho thật sạch. Đĩa ốc luộc nóng hổi được chắn chắn sẽ được chén sạch chỉ sau vài phút.

Cho dù bạn ăn nhiều loại ốc, cả ốc biển lẫn ốc sông suối, ruộng đồng nhưng quả thật con ốc núi béo ngậy, ngọt thịt và không chút vị tanh nào sẽ tạo được sự khác biệt. Ngồi giữa bản làng Mai Châu, nhấm nháp những con ốc béo núc với nước mắm gừng giã nhuyễn đậm đặc quả là một khám phá ẩm thực tuyệt vời.

Nhiều người đến Mai Châu cũng thường mua vài kg ốc núi về làm quà, quý lắm vì không phải lúc nào cũng có thứ ốc này, mà ốc núi lại khỏe, để một vài hôm vẫn sống…”, giá mỗi kg chỉ khoảng 60.000 đồng. Về xuôi, gọi bạn bè, cùng nhâm nhi ốc núi thì thật chẳng có gì bằng.