Trước tiên, chúng ta cần xác định nguyên nhân dẫn tới nổ lốp, để có thể hạn chế tối đa tình huống xấu nhất có thể xảy ra, việc nổ lốp bất ngờ trên đường do 4 nguyên nhân:
Lốp thiếu hơi
Đây là nguyên nhân chính dẫn đến việc nổ lốp, theo nguyên lý hoạt động của xe, áp suất không khí trong lốp có nhiệm vụ nâng toàn bộ trọng lượng của xe và trọng lượng của hành khách, hành lý. Lốp thiếu hơi đồng nghĩa với việc vỏ xe phải gánh thêm “trách nhiệm” dẫn đến các thành phần cấu tạo của lốp như dây thép, cao su, gai lốp và tanh lốp sẽ phải hoạt động quá công suất. Ngoài ra khi thiếu hơi, lốp sẽ không được làm mát đủ, cộng thêm diện tích ma sát giữa lốp với mặt đường gia tăng nên gây ra tình trạng quá nhiệt và phát nổ.
Để hạn chế việc bị thiếu hơi, bạn nên kiểm tra thường xuyên bánh xe thông qua đồng hồ đo áp suất cầm tay hoặc bạn có thể lắp thêm bộ cảm biến áp suất lốp để có thể quan sát liên tục hơi trong vỏ xe. Khi bơm xe, bạn cũng cần tuân thủ theo các thông số về áp suất, thường được dán phía sau cửa tài xế.
Quá tải
Đây là “vấn nạn” muôn thuở của các xe tải ở Việt Nam. Việc chở quá tải trọng, vô tìnhđặt lốp xe vào tình trạng “giới hạn tải trọng cực đại”, khi đó, nhiệt sinh ra trong quá trình ma sát với mặt đường và việc phải đi qua các đoạn đường lồi lõm sẽ khiến sức chịu đựng của vỏ đi quá giới hạn, dẫn đến tình huống nổ lốp là điều khó tránh khỏi.
Rơi ổ gà
Đây là thứ sẽ “giết” vỏ xe bạn ngay lập tức và trường hợp nặng nó có thể phá hủy luôn cả mâm. Rơi xuống ổ gà khi vận tốc thấp sẽ chỉ khiến bạn khó chịu nhưng ở vận tốc cao, sức ép từ mặt đường sẽ làm bể vỏ, cấn nứt mâm và trầm trọng hơn là gãy giảm sốc. Nếu bạn đang đi xe thể thao với mâm kích thước lớn, đồng nghĩa với việc độ dày thành vỏ sẽ rất mỏng nên chỉ cần cấn những gờ nhỏ hoặc đá ở tốc độ cao, rất có thể vỏ sẽ bị nổ ngay lập tức. Vì vậy, không nên đi tốc độ vừa phải nếu bạn không quen đường và khi tầm nhìn bị hạn chế, các hố sẽ rất khó nhận biết ở khoảng cách xa đặc biệt khi bạn di chuyển quá nhanh.
Quá tải
Đây là “vấn nạn” muôn thuở của các xe tải ở Việt Nam. Việc chở quá tải trọng, vô tìnhđặt lốp xe vào tình trạng “giới hạn tải trọng cực đại”, khi đó, nhiệt sinh ra trong quá trình ma sát với mặt đường và việc phải đi qua các đoạn đường lồi lõm sẽ khiến sức chịu đựng của vỏ đi quá giới hạn, dẫn đến tình huống nổ lốp là điều khó tránh khỏi.
Rơi ổ gà
Đây là thứ sẽ “giết” vỏ xe bạn ngay lập tức và trường hợp nặng nó có thể phá hủy luôn cả mâm. Rơi xuống ổ gà khi vận tốc thấp sẽ chỉ khiến bạn khó chịu nhưng ở vận tốc cao, sức ép từ mặt đường sẽ làm bể vỏ, cấn nứt mâm và trầm trọng hơn là gãy giảm sốc. Nếu bạn đang đi xe thể thao với mâm kích thước lớn, đồng nghĩa với việc độ dày thành vỏ sẽ rất mỏng nên chỉ cần cấn những gờ nhỏ hoặc đá ở tốc độ cao, rất có thể vỏ sẽ bị nổ ngay lập tức. Vì vậy, không nên đi tốc độ vừa phải nếu bạn không quen đường và khi tầm nhìn bị hạn chế, các hố sẽ rất khó nhận biết ở khoảng cách xa đặc biệt khi bạn di chuyển quá nhanh.
Lốp quá cũ
Theo khuyến cáo các nhà sản xuất, nên thay lốp sau 50.000 km và tùy điều kiện đường sá, nếu bạn thường xuyên đi đường xấu thì nên thay sau 40.000km hoặc không quá 5 năm kể từ ngày sản xuất bất kể lốp có đi ít hơn khuyến cáo. Nếu bạn để lốp quá cũ, lốp sẽ mòn đến điểm giới hạn và khi di chuyển tốc độ cao, các tác nhân như nhiệt độ, áp suất, sức chịu tải sẽ phá hủy lốp xe bạn.
Thao tác khi lốp xe bị nổ
Để xác định nổ lốp, bạn chỉ cần nghe 3 âm thanh sau đây: đầu tiên là tiếng nổ rất to, do vỏ xe bị áp suất phá hủy, sau đó là tiếng xịt rất mạnh của hơi thoát ra ngoài và cuối cùng là tiếng “phịch phịch” của vỏ cao su cọ sát với mặt đường. Trường hợp khác nếu lốp bị “thổi bay” hoàn toàn, bạn sẽ nghe được tiếng kim loại (mâm xe) ma sát xuống đường. Vậy chúng ta phải thao tác như thế nào để thoát khỏi việc bị mất lái hoặc đâm vào xe khác?
Theo khuyến cáo các nhà sản xuất, nên thay lốp sau 50.000 km và tùy điều kiện đường sá, nếu bạn thường xuyên đi đường xấu thì nên thay sau 40.000km hoặc không quá 5 năm kể từ ngày sản xuất bất kể lốp có đi ít hơn khuyến cáo. Nếu bạn để lốp quá cũ, lốp sẽ mòn đến điểm giới hạn và khi di chuyển tốc độ cao, các tác nhân như nhiệt độ, áp suất, sức chịu tải sẽ phá hủy lốp xe bạn.
Thao tác khi lốp xe bị nổ
Để xác định nổ lốp, bạn chỉ cần nghe 3 âm thanh sau đây: đầu tiên là tiếng nổ rất to, do vỏ xe bị áp suất phá hủy, sau đó là tiếng xịt rất mạnh của hơi thoát ra ngoài và cuối cùng là tiếng “phịch phịch” của vỏ cao su cọ sát với mặt đường. Trường hợp khác nếu lốp bị “thổi bay” hoàn toàn, bạn sẽ nghe được tiếng kim loại (mâm xe) ma sát xuống đường. Vậy chúng ta phải thao tác như thế nào để thoát khỏi việc bị mất lái hoặc đâm vào xe khác?
Khi xe bị nổ lốp, phản xạ cơ bản của mọi người thường là đạp phanh hoặc đánh lái về phía ngược lại do thấy xe bị nghiêng. Tuy nhiên đây là hành động khiến tình trạng xe mất cân bằng thêm trầm trọng, hãy cố gắng chống lại bản năng là không đạp phanh, chỉ buông chân ga và giữ thẳng tay lái. Khi nhận thấy xe mất cân bằng, các hệ thống như ESP và EBD sẽ can thiệp ngay lập tức để hỗ trợ bạn, vì vậy nếu bạn có những thao tác thêm vào sẽ khiến các ECU rất khó xử lý tình huống. Khi thấy xe đã ổn định, hãy từ từ rà nhẹ thắng và đưa xe vào lề.
Xử lý việc nổ lốp tưởng chừng “đơn giản” nhưng do xảy hiện tượng này xảy ra bất ngờ nên người lái phải thật sự bình tĩnh. Hãy luôn kiểm tra lốp thường xuyên, thay khi gần đến hạn và đi với tốc độ vừa phải sẽ giúp bạn tránh khỏi các nguy cơ rủi ro.
Xử lý việc nổ lốp tưởng chừng “đơn giản” nhưng do xảy hiện tượng này xảy ra bất ngờ nên người lái phải thật sự bình tĩnh. Hãy luôn kiểm tra lốp thường xuyên, thay khi gần đến hạn và đi với tốc độ vừa phải sẽ giúp bạn tránh khỏi các nguy cơ rủi ro.
Tác giả bài viết: Đoàn Thanh
