"Xe máy là thủ phạm chính gây tai nạn, kẹt xe"

Ngày 20/4, tại hội thảo Kiểm soát nhu cầu sử dụng xe cá nhân trên địa bàn TPHCM - Thực trạng và giải pháp, PGS.TS Phạm Xuân Mai (nguyên trưởng khoa Kỹ thuật Giao thông - ĐH Bách Khoa TPHCM) nói: “Tôi đã nói suốt 15 năm nay rồi, vấn đề bây giờ là bắt tay vào thực hiện. Hy vọng đây là lần cuối cùng tôi nói về việc hạn chế xe máy tại TPHCM”.

Ông Mai cho rằng, TPHCM cần tiến hành “cuộc cách mạng” hạn chế xe máy rồi tiến tới cấm hẳn như nhiều nước đã làm. Theo ông, TPHCM hiện nay có tỷ lệ xe máy cao nhất thế giới: 910 xe máy/1.000 dân. “Qua nhiều năm nghiên cứu, chúng tôi thấy xe máy là thủ phạm gây kẹt xe, tai nạn giao thông” – ông Mai nhận định.

Xe buýt trong "vòng vây" xe máy (ảnh: Đình Thảo)

TS Mai dẫn chứng, 1 năm cả nước có hơn 8.000 người chết và hàng chục nghìn người bị thương vì tai nạn giao thông. Trong đó, 71% là do xe máy, tương đương với 43 vụ máy bay rơi. Ông cho rằng hạn chế hay cấm hẳn xe máy là đúng đắn, phù hợp với thông lệ quốc tế cũng như không vi phạm luật lệ của Việt Nam.

Ông Mai còn thống kê trung bình mỗi năm tại TPHCM tăng từ 400.000-450.000 xe gắn máy, khiến ùn tắc giao thông càng trở nên trầm trọng. Ông cho rằng nên cần sớm loại bỏ xe máy khỏi hệ thống giao thông của TP. Đồng thời, TPHCM cũng nên nhìn nhận lại xe gắn máy có được xem là một phương tiện giao thông hay không?

Theo ông Mai, khác với ô tô con, xe máy hoạt động rất “cá nhân”, hầu như không tuân thủ các luật giao thông. Xe máy hoạt động như “một con ngựa sắt chạy rông”. Xe máy đang gây ra nhiều bất tiện, bất lợi và thiệt hại đối với cộng đồng nên nhất thiết phải giảm.

TS Mai nói: “Cứ mỗi lần có đề xuất cấm xe máy là lại có nhiều ý kiến bàn lùi vì lo ảnh hưởng đến người nghèo nên chính quyền lại chùn tay”.

“Phải đánh vào kinh tế của người dân và đến khi không chịu được thì sẽ từ bỏ sử dụng xe máy. Có người sẽ bảo làm thế thì người nghèo sống bằng gì? Tôi cho rằng cứ kêu ca như thế thì không thể phát triển đất nước. Việt Nam bây giờ không còn là một nước nghèo nữa. Phải từ bỏ tư duy đem cái nghèo ra dọa nhau mãi” – ông Mai nói.

Theo ông Mai, các chuyên gia tính toán tổng thiệt hại hàng năm do xe máy gây ra là hơn 6,1 tỷ USD, chiếm 13,4% GDP của TPHCM. Thực trạng này kéo lùi sự phát triển của TP từ 7-8%. Xe máy gián tiếp làm giảm đà phát triển của TPHCM.

Ông Mai nói: “Không nên xem xe máy là phương tiện giao thông. Xe máy chỉ tiện cho cá nhân song gây thiệt hại rất lớn cho xã hội. Trung Quốc đã cấm xe máy ở các thành phố lớn và họ đã cho thấy đó là cách làm đúng đắn. Các nơi khác như Hong Kong, Singapore, Myanmar cũng đã làm”.

Ông Mai đề xuất nên giảm nguồn cung, không nhập khẩu xe máy. Đồng thời ngừng phát triển công nghiệp xe máy, tăng phí mua mới, thu phí cao đối với người sở hữu từ 2 xe máy trở lên…

Xe máy nhanh như ô tô nhưng thô sơ... như xe đạp

Trong khi đó, TS Lương Hoài Nam cho biết, theo quy hoạch đến năm 2020, cả nước có 36 triệu xe máy nhưng hiện đã hơn 45 triệu chiếc, mỗi năm tiếp tục tăng 3 triệu nữa. Sự bùng nổ xe máy ở Việt Nam là do thất bại của chính quyền trong việc phát triển giao thông công cộng.

“Xe máy chưa bao giờ được coi là phương tiện giao thông an toàn và tiện nghi. Nó nhanh như ô tô nhưng thô sơ như xe đạp” – ông Nam cho rằng về bản chất xe máy là khắc tinh của xe buýt. Theo ông, xe máy và xe buýt không thể “chung sống” hòa bình trên một làn đường nên chỉ có thể chọn một trong hai.

TPHCM có tỷ lệ xe máy trên đầu người cao hàng đầu thế giới (ảnh: Quốc Anh)

TS Lương Hoài Nam cho rằng, TPHCM muốn phát triển xe buýt trong điều kiện xe máy ngày một tăng là nhiệm vụ bất khả thi. Ông cho biết, có đề xuất hạn chế xe máy và hạn chế ô tô cá nhân.

“Nhưng cấm ô tô cá nhân là cực đoan, chống lại văn minh và chỉ có thể thực hiện khi người dân thành phố sử dụng giao thông công cộng để đi làm, mua sắm. Không thể đặt vấn đề cấm ô tô cá nhân vì người dân cần ô tô cho những chuyến đi xa khỏi thành phố, thậm chí ra khỏi quốc gia”, ông Nam nói.

Tại hội thảo, nhiều chuyên gia cũng đồng quan điểm, TPHCM phải đi theo xu thế của nhiều quốc gia là phát triển giao thông công cộng và hạn chế xe cá nhân để giảm ùn tắc giao thông.

Tác giả: Quốc Anh

Nguồn: Dân trí