Tăng huyết áp là hiện tượng áp lực máu trong lòng động mạch chủ từ tim trái đi nuôi cơ thể tăng lên, là một bệnh phổ biến tại nước ta hiện nay. Trong khi đó, tăng áp động mạch phổi là tăng áp lực máu đi từ tim phải đến động mạch phổi (để trao đổi ôxy), bệnh diễn biến âm thầm, ít người biết đến.
Trên thế giới, khoảng 2-25 người trong một triệu dân có nguy cơ mắc bệnh. Ở Mỹ, theo một nghiên cứu gần đây, tỷ lệ này là 2/1000 trẻ sơ sinh sống. Tại Việt Nam hiện chưa có số liệu thống kê đầy đủ. Thống kê tại Viện Viện Tim mạch Quốc gia cho thấy từ năm 2014 đến nay có 73 bệnh nhân bị tăng áp động mạch phổi nhập viện, 43 người ở giai đoạn nặng.
Không giống như bệnh tăng huyết áp có thể phát hiện dễ dàng, để phát hiện tăng áp động mạch phổi bác sĩ phải tiến hành siêu âm tim và thông tim phải để đo áp lực trong lòng động mạch phổi.
Thạc sĩ Nguyễn Minh Hùng, Viện Tim mạch Quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, ở giai đoạn đầu bệnh có thể không có triệu chứng gì đặc biệt hoặc triệu chứng rất nhẹ, dễ bị bỏ qua. Khi bộc lộ triệu chứng, thường bệnh đã ở giai đoạn nặng. Các triệu chứng của bệnh như khó thở, đau ngực, mệt, phù chân, ngất, ho ra máu… cũng dễ nhầm lẫn với các bệnh khác.
Bệnh tăng áp phổi có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào từ tuổi sơ sinh tới người cao tuổi tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Tiến sĩ Trương Thanh Hương, Trưởng đơn vị Tim mạch trẻ em, Viện Tim mạch Quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, bệnh nếu không được điều trị hoặc loại bỏ nguyên nhân gây bệnh thì thường có tiên lượng rất nặng. Các biến chứng thường gặp là suy tim, tăng khả năng hình thành các cục máu đông trong động mạch nhỏ trong phổi, gây nhồi máu phổi, chứng loạn nhịp tim…; nguy cơ tử vong cao.
Vì thế, bác sĩ khuyến cáo người bệnh nên đi khám sàng lọc bệnh nếu có những dấu hiệu sau:
- Khó thở mà không có triệu chứng đặc hiệu của bệnh tim/phổi hoặc bệnh nhân có sẵn bệnh tim/phổi nhưng khó thở tăng lên mà không giải thích được.
- Mệt mỏi, yếu cơ, đau ngực, ngất, chướng bụng khó tiêu.
- Bờ trái xương ức nhô cao, tiếng thổi ở tim, gan to, phù chi…
Những người nguy cơ cao bị bệnh gồm người tiền sử gia đình có người bị tăng áp động mạch phổi; bệnh tim bẩm sinh; có bệnh hệ thống như xơ cứng bì, lupus ban đỏ; tiền sử tăng áp lực tĩnh mạch cửa, xơ gan; người nhiễm HIV.
Trên thế giới, khoảng 2-25 người trong một triệu dân có nguy cơ mắc bệnh. Ở Mỹ, theo một nghiên cứu gần đây, tỷ lệ này là 2/1000 trẻ sơ sinh sống. Tại Việt Nam hiện chưa có số liệu thống kê đầy đủ. Thống kê tại Viện Viện Tim mạch Quốc gia cho thấy từ năm 2014 đến nay có 73 bệnh nhân bị tăng áp động mạch phổi nhập viện, 43 người ở giai đoạn nặng.
Không giống như bệnh tăng huyết áp có thể phát hiện dễ dàng, để phát hiện tăng áp động mạch phổi bác sĩ phải tiến hành siêu âm tim và thông tim phải để đo áp lực trong lòng động mạch phổi.
Thạc sĩ Nguyễn Minh Hùng, Viện Tim mạch Quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, ở giai đoạn đầu bệnh có thể không có triệu chứng gì đặc biệt hoặc triệu chứng rất nhẹ, dễ bị bỏ qua. Khi bộc lộ triệu chứng, thường bệnh đã ở giai đoạn nặng. Các triệu chứng của bệnh như khó thở, đau ngực, mệt, phù chân, ngất, ho ra máu… cũng dễ nhầm lẫn với các bệnh khác.
Bệnh tăng áp phổi có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào từ tuổi sơ sinh tới người cao tuổi tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Tiến sĩ Trương Thanh Hương, Trưởng đơn vị Tim mạch trẻ em, Viện Tim mạch Quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, bệnh nếu không được điều trị hoặc loại bỏ nguyên nhân gây bệnh thì thường có tiên lượng rất nặng. Các biến chứng thường gặp là suy tim, tăng khả năng hình thành các cục máu đông trong động mạch nhỏ trong phổi, gây nhồi máu phổi, chứng loạn nhịp tim…; nguy cơ tử vong cao.
Vì thế, bác sĩ khuyến cáo người bệnh nên đi khám sàng lọc bệnh nếu có những dấu hiệu sau:
- Khó thở mà không có triệu chứng đặc hiệu của bệnh tim/phổi hoặc bệnh nhân có sẵn bệnh tim/phổi nhưng khó thở tăng lên mà không giải thích được.
- Mệt mỏi, yếu cơ, đau ngực, ngất, chướng bụng khó tiêu.
- Bờ trái xương ức nhô cao, tiếng thổi ở tim, gan to, phù chi…
Những người nguy cơ cao bị bệnh gồm người tiền sử gia đình có người bị tăng áp động mạch phổi; bệnh tim bẩm sinh; có bệnh hệ thống như xơ cứng bì, lupus ban đỏ; tiền sử tăng áp lực tĩnh mạch cửa, xơ gan; người nhiễm HIV.
Tác giả bài viết: Phương Trang
