Philippines đệ đơn kiện lên Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) từ tháng 1/2013 cho rằng yêu sách chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông không phù hợp với Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) và cần được tuyên bố là không có căn cứ. Báo Philippines mới đây tiết lộ PCA có thể ra phán quyết vào ngày 7/7.
Trung Quốc cho rằng phán quyết bất lợi nhất từ PCA là các tuyên bố của Bắc Kinh về "quyền lịch sử" đối với Biển Đông không có cơ sở pháp lý, Japan Times dẫn các nguồn tin ngoại giao ngày 20/6 cho biết. Trung Quốc còn thông báo với các nhà ngoại giao Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) rằng họ sẽ rút khỏi UNCLOS nếu điều này xảy ra.
Nhiều chuyên gia dự đoán phán quyết từ PCA sẽ bất lợi cho Trung Quốc.
Bắc Kinh chỉ trích Manila "đơn phương" đệ đơn kiện, đi ngược lại với cam kết giải quyết tranh chấp bằng "đối thoại song phương như hai bên đã nhất trí", dù điều này không được Philippines xác nhận. Trong khi đó, Mỹ, Nhật Bản và nhiều quốc gia khác ủng hộ hành động của Philippines, gọi đây là bước tiến hướng tới giải quyết bất đồng và xoa dịu căng thẳng một cách hòa bình, thông qua luật pháp quốc tế.
Trong buổi họp báo thường kỳ hôm qua, Hoa Xuân Doanh, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, chỉ trích "truyền thông Nhật Bản là nguồn gốc của một số tin đồn gần đây".
"Tôi không rõ họ lấy thông tin từ đâu và lan truyền nó với mục đích gì", bà cho biết.
Bà Hoa tố Philippines đang "lạm dụng UNCLOS" và "vi phạm luật pháp quốc tế", Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC). Bà bao biện rằng bằng cách không tham gia vụ kiện, Trung Quốc "đang giữ gìn thẩm quyền luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS".
Trung Quốc ngang nhiên tuyên bố chủ quyền với hầu hết diện tích Biển Đông dựa trên "đường lưỡi bò" hay "đường 9 đoạn" nước này tự đưa ra, đi vào sát bờ của các nước láng giềng như Philippines, Việt Nam, Brunei và Malaysia. Nước này tìm cách hiện thực hóa yêu sách chủ quyền bằng các hoạt động cải tạo và xây dựng trên một số bãi đá ở quần đảo Trường Sa, thuộc chủ quyền Việt Nam.
Trung Quốc đang nỗ lực lôi kéo sự ủng hộ của các nước trước khi PCA ra phán quyết về vụ kiện do Philippines khởi xướng. Bắc Kinh không tham gia phiên xử và nói sẽ không công nhận bất cứ phán quyết nào dù nước này là thành viên của UNCLOS từ năm 1996 và theo quy định phải có nghĩa vụ thực hiện các phán quyết của tòa.
Tác giả bài viết: Như Tâm