Cả một thời thơ ấu, không biết bao lần tôi đã chứng kiến cảnh các bà các chị lội bùn đi cắt dưa môn. Và cũng không biết đã bao lần gia đình tôi trải qua những bữa cơm đạm bạc, khi thì dưa môn chấm tương chao, khi thì chấm cá kho, thịt kho. Bữa nào có khách thì mẹ tôi mới nấu món canh chua dưa môn với cá. Ôi, thật ngon tuyệt vời! Nếu ai đó bảo rằng canh chua cá ngát nấu bần hoặc canh chua cá lóc nấu cơm mẻ là “nhứt xứ”, thì canh chua dưa môn nhất định không nhường bước chút nào! Nó vừa chua, cay, vừa ngọt lại vừa thơm nồng, không thể chê được.
Món dưa môn ăn cùng cá kho.
Giờ đây, mỗi lần nhắc đến các món dưa môn miệt vườn là lòng tôi lại thấy nhớ quê, vừa nhớ vừa thèm. Những lúc ấy, hình ảnh của bà Tư ở cạnh nhà tôi năm xưa lại hiện lên như một khúc phim quay chậm. Bà tư thời ấy thường mặc chiếc áo túi sờn vai, quần xắn đến gối, cặm cụi lội xuống bãi để cắt từng bẹ môn mang về làm dưa. Cắt xong, bà đem rửa sạch, rồi bày ra cái nia phơi ngoài nắng cho héo. Chiều đến, bà ngồi trước hiên nhà, tay cầm dao mỏng cắt môn thành khúc rồi bóp muối và vắt cho kiệt nước mới nhận vào khạp.
Cứ nhìn cách bà Tư làm dưa môn thì thấy công đoạn rất tỉ mỉ và công phu. Muốn cho miếng dưa chua thanh, mùi vị thơm ngon và giòn, người làm phải có kinh nghiệm. Ngoài ra, người đi cắt môn và quá trình chế biến dưa môn nếu không cẩn thận sẽ bị mủ dính vào da tay, gây ngứa ngáy không sao chịu nổi.
Công đoạn kế tiếp là ngâm muối. Khi dưa đã tới cữ, bà mở khạp ra lấy dưa bán dần cho bà con trong xóm.
Thời gian dần trôi, món dưa môn miệt vườn quê tôi bây giờ ít người làm, nên cũng ít người có dịp thưởng thức. Mặc dù vậy, dưa môn đối với tôi bao giờ cũng là món ăn gắn liền với ký ức tuổi học trò và là món ngon dân dã thấm đậm tình đất hồn người phương Nam.
Những cọng môn dùng chế biến dưa chua.
Món dưa môn miệt vườn.
Canh chua dưa môn.
Tác giả bài viết: Phúc Lộc
